THÁNH AUGUSTINÔ: MỘT CON TIM THẢO THỨC...
Dẫn nhập
“Lạy Chúa, Ngài thật cao cả và đáng chúc tụng, quyền năng Ngài thật lớn lao và sự khôn ngoan Ngài là vô hạn.” Đó là câu mở đầu chương một của Tự Thú ( Confessions , viết quy Conf. ) của Thánh Augustinô thành Hippo. Ngài là người có tầm ảnh hưởng sâu rộng đến khả năng 16 thế kỷ kể từ khi nào đó cải thiện, bạn vẫn tiếp tục là một sức mạnh trí tuệ, tâm linh và văn hóa quan trọng. Tuy nhiên, không chỉ vì tài năng thiên phú về trí tuệ mà bạn được ngưỡng mộ đến thế. Hành trình cuộc đời quý khách, dù cuối cùng chiến thắng vẻ vang, lại phản ánh cuộc sống của nhiều người vấp ngã trên đường đời, khao khát tìm kiếm ý nghĩa cho sự hiện hữu của mình. Chúng tôi đồng cảm và nhìn thấy chính mình qua những hơi thở co, tìm kiếm mục tiêu và chân lý mà Augustinô đã trải qua. Chương này sẽ tìm hiểu những vấn đề xung quanh trong quá trình hành động Augustinô tìm kiếm Thiên Chúa qua các tác phẩm của bạn để lại.
Khởi động điểm của hành động
Augustinô sinh ngày 13 tháng 11 năm 354 tại một gia đình trung lưu tại Thagaste, một thị trấn nhỏ ở Bắc Phi, nay thuộc Algeria. Cha, Patricius Augustinô, là người ngoại giáo; còn mẹ, Monica, là một tín đồ đạo đức không ngừng truyền đạt đức tin cho con cái. Bạn không có giàu có và tham gia chính quyền địa phương. Ông đặt nhiều kỳ vọng vào Augustinô trở thành một người có học thức và có cuộc sống tốt đẹp hơn. Nhưng Augustinô lại mang trong mình một tinh thần phản phản kháng, tạo giữa cha và con bình sinh bất hòa. Monica, với lòng đạo đức bền bỉ, không ngừng hy vọng rằng một ngày nào đó Augustinô sẽ dâng hiến đời mình cho Thiên Chúa, dù lời van nài của bà thường rơi vào yên tĩnh. Nếu Augustinô không chịu nghe bà, Monica sẽ hướng dẫn về Bài mà bà tin chắc sẽ không từ chối lời cầu xin của mình ( Conf. III ). Augustinô về sau sẽ hồi tưởng lại tình yêu của mẹ qua những lời cầu nguyện hiên không yên nghỉ – một mẫu cầu vồng nhân đức đi theo thông suốt đời.
Augustinô có một anh trai và một chị gái (chúng ta hầu như không biết gì), và có lẽ còn những người khác. Nhưng Augustinô là người được gia đình, đặc biệt là người mẹ, ngâm hết tình thương. Năm 12 tuổi, Augustinô được gửi đến học ở Maudauros trong ba năm. Dù sau này trở nên nổi tiếng vì trí tuệ, Augustinô thời trẻ lại phản kháng cay đắng công việc học. Có môn học bạn thấy quá khó, có môn học lại vô nghĩa. Ở cấp độ học tập, bạn ham chơi hơn học tập, bạn thường bị phạt ở trường. Về sau, bạn đã suy nghĩ lại chuyện đó: “ Tôi ghét phải học, và tôi bị ép phải học ” ( Conf. I ). Nhưng khi lên trung học, bạn cảm thấy yêu thích công việc học, đặc biệt là đọc các tác phẩm của học sĩ La Mã lừng danh Virgil. Nhiều bạn đã gắn kết với nhau suốt đời. Sau bốn năm học tại Maudauros, gia đình hết tiền và Augustinô phải về nhà lúc 16 tuổi.
Trong một năm tận hưởng lợi ích tự nhiên tại nhà, Augustinô kết nối với một nhóm bạn hư hỏng, thường đi chơi muộn và gây rắc rối. Một đêm, họ lẻn vào vườn của hàng xóm và trộm lê. Họ thoáng chốc có ý định ăn chúng – những trái lê đó thoáng ngon, thoáng đẹp mắt – Nhưng họ lấy thật nhiều rồi vứt cho lũ heo. Với nhiều người, hành vi ấy có vẻ chỉ là trò chơi nghịch ngợm trẻ con, nhưng đối với Augustinô, về sau bạn xem đó là một tội lỗi nghiêm trọng. Kết luận của bạn là họ làm vậy chỉ vì tìm được niềm vui khi làm điều xấu ( Conf. II ). Thưa ngài, con người vốn mang thương tích từ hậu quả của tội nguyên tổ, ý chí bị yếu đi, và có xu hướng vui thích những điều trái sai. Qua thời gian, tội vi phạm lỗi trở thành thói quen hành động, và con người trở thành nên đập vì vậy. Augustinô kết luận: đó là cuộc chiến suốt đời. Toàn bộ cuộc sống trần thế là một thử thách, một cuộc đấu tranh để điều thiện chống lại tiềm ẩn ẩn trong chính chúng ta, trong ý chí yếu đuối của ta ( Conf. X ) .
Không lâu sau đó, cha ngài – Patricius – bệnh lâm và qua đời. Nhưng trước khi chết, ông đã cải thiện và trở thành người giết. Những lời cầu nguyện và ánh sáng của Monica cuối cùng đã được cảm nhận hóa thành người. Với tay trắng, tưởng tượng như công việc học của Augustinô phải chấm dứt, nhưng có một gia đình giàu có ở Thagaste, Romaniaus, để ý đến năng khiếu văn chương của Augustinô và muốn giúp chàng thư sinh trẻ. Nhờ sự hỗ trợ này, Augustinô đã được gửi đến Carthage để tiếp tục học hành (371) – một ước mơ trở thành hiện thực đối với bạn.
Carthage là một thành phố ngoại giáo, người ta còn thờ nữ thần Tanit. Augustinô mô tả Carthage như một “ lò luyện của những tình yêu bất chính ” ( Conf. III ) – cung cấp rất phóng khoáng đối với một cậu bé tỉnh lẻ. Lúc ấy 17 tuổi, bạn bắt đầu sống chung với một người phụ nữ (không rõ tên), người đã sinh cho bạn một con trai, được đặt cái tên sùng tín “Adeodatus” (“được Thiên Chúa ban”). Augustinô khẳng định bạn chung thủy với bà ( Conf. IV ) . Chúng tôi không biết bạn quan trọng thế nào đối với cha mình khi còn nhỏ, nhưng đối thoại Người Thầy (De Magistro) là minh chứng cho những câu chuyện chuyện sừng học sâu sắc giữa Augustinô và Adeodatus khi bạn ở tuổi thiếu niên.
Môn học của Augustinô khi theo học ở Carthage là tu từ học. Ngài kể rằng mình đứng đầu lớp ( Conf. III ), và ta có thể dễ dàng tin điều đó. Điều khó khăn là có thể nhận thấy rằng bất kỳ bạn đang học tập nào khi bạn lại có tài năng hoặc độ sắc nét cao. Cũng tại Carthage, Augustinô đã khám phá ra Cicero, người trở thành thành viên cốt học chủ yếu của bạn. Công việc đọc tác phẩm Hortensius of Cicero (nay đã thất bại) đã thay đổi cuộc đời bạn, tạo nên niềm khao khát cho học. Cicero vốn không phải là một thứ sáng tạo gia tăng mà đúng hơn là một nhà trình bày sinh động tư tưởng của người khác. Chính nhờ Cicero mà Augustinô biết đến sữa rửa lý hoài nghi, cùng với những quan điểm của các loại tiền gia Khắc kỷ và Khoái lạc.
Những cuốn sách đầu đời
Dù vẫn được xát bằng xác thịt, Augustinô vẫn nói mê học tập. Ngài học thuật hùng biện, toán học, âm nhạc và học. “ Tâm trí bồn chồn của tôi hoàn toàn hướng đến việc tìm kiếm tri thức ” ( Conf. III ). Trong thời gian này, bạn khám phá sản phẩm của hiền gia Mã Cicero, người ca ngợi đức phi quan tâm, hãy suy nghĩ về cách có thể đạt được điều đó. Nhưng không lo lắng là gì? Làm sao đạt được? Qua các giáo viên, bạn tiếp cận nhiều ý tưởng mới. Ngài thật lòng khao khát chân lý và sẵn sàng mở lòng trước bất kỳ điều gì.
Khi Cicero đánh thức nơi Augustinô sự khao khát cho phi quan, bạn bắt đầu thử đọc Kinh Thánh Giáo giáo “ để xem nó như thế nào ”. Nhưng bạn đã nhận thấy Kinh Thánh “ không xứng đáng so với sự cao quý của Cicero. Kỳ của bạn là Kinh Thánh phải đẹp như văn chương của Cicero – hoa mỹ, hùng hồn, uyên bác – nhưng lại không tìm thấy điều đó. Bản dịch Kinh Thánh bạn có là thứ bình dân, thô sơ, đầy những câu chuyện mà bạn cho là phản cảm – như các tổ thì đa, có tim và tình cảm. từ bỏ Kinh Thánh, đi tìm điều đó “thanh cao” hơn “ Tôi coi các Thánh Thánh là thứ thấp hơn văn chương trần gian ” ( Conf. III ).
Vào thời điểm đó, bối cảnh tôn giáo trong Đế quốc La Mã rất phức tạp. Tuy giáo dục đã được hợp pháp hóa hơn nửa thế kỷ và đang phát triển mạnh, nhưng không phải là tôn giáo duy nhất. Các đền thờ cổ vẫn còn hoạt động và nhiều tôn giáo mới từ phương Đông du nhập, trong số đó có phái Manikê. Đây là một tài nguyên giáo phái nhị phân có nguồn gốc giáo dục và được sáng lập bởi Mani, người Ba Tư. Phái Manikê đề cao lý trí, khoa học và học, nhưng được bao bọc dưới lớp vỏ Gỗ giáo. Mani tự nhận là Tông Đồ của Đức Kiến, rao giảng rằng Đức Đạt không hề sinh ra, không làm người và không chịu chết. Mani đưa ra các “ chân lý ” mới để thu hút những người đang tìm kiếm. Augustinô ngưỡng mộ lối sống kỷ luật và đạo đức của các tín đồ Manikê. Ngài cũng đang tìm kiếm sự đau khổ và trật tự trong cuộc sống của mình. Ngài gia nhập phái câu lạc bộ này bằng cách tư cách một “thính đồ” ( kiểm toán viên ).
Khoảng 25 tuổi, Augustinô được đưa vào tình huống và con trai, trở về Thagaste và mở lớp dạy môn võ biện. Trong lúc đó các tầng lớp tinh hoa Manikê cũng tổ chức giảng dạy về “tri thức bí mật ” quả thật rất cuốn cuốn. Họ hứa: “ Chúng tôi sẽ trao cho bạn một bí mật, điều mà ai khác biết, và nó sẽ mở khóa mọi Huyền nhiệm của vũ trụ” ( Conf. III ) . Họ đáp ứng những tham vọng của những người trẻ cùng chanh với Augustinô đang khao khát tìm kiếm sự phi kinh. Monica kinh hãi khi biết con mình theo phái Manikê, và dù lòng rất đau xót, bà nhất quyết không chọn Augustinô đặt chân vào nhà. Augustinô tìm thấy ân huệ của mình là người Rumani, và ở đó Augustinô được ưu đãi mọi bề. Trong khi tiếp tục theo đuổi cơn khát tham vọng của mình, tiếng tăm của bạn càng ngày càng gia tăng nhờ các bài diễn thuyết. Được thành công, Augustinô tin chắc mình đang đi đúng đường – cho đến khi có một biến cố gắng được bạn khựng lại.
Augustinô muốn mở rộng tri thức của mình về chân lý tối hậu. Ngài mang những câu hỏi về nguồn gốc của sự dữ đến với các thầy Manikê, nhưng họ nói: “ Hãy chờ đợi Faustus đến, bạn sẽ giải quyết hết khả năng .” Faustus là một giám mục Manikê trứ danh lúc bấy giờ. Augustinô đã chờ đợi một năm mới trong suốt sẽ gặp Faustus khi ông đến Carthage. Nhưng cuộc gặp gỡ lại trở thành một thất vọng lớn. Augustinô viết: “ Khi tôi nêu lên một số vấn đề làm tôi giải khoải, tôi nhận ra ngay ông ta không biết nhiều ngoài ngữ pháp và văn chương; kiến thức của ông chỉ mang tính sách vở. Ông đã đọc một số bài diễn văn của Cicero, một ít sách của Seneca, một số bài thơ, và một vài sản phẩm của chính sách mình được viết bằng một chút xíu văn hoa” ( Conf. V ) .
Lúc đó Augustinô 29 tuổi, mất dần hy vọng rằng giáo phái Manikê có thể giải quyết được những vấn đề trí thức của mình. Nhưng bạn đã mơ mộng vì Faustus không hề uyên bác, chỉ là một người nói giỏi, thiếu chiều sâu và bối rối trước những câu hỏi của Augustinô. Ông ta đọc không nhiều và nhờ Augustinô chỉ dạy thêm cho mình. Chán nản, Augustinô trở nên dè dặt hơn trước những gì họ trình bày ( Conf. V ). Lúc đó, Monica tiếp tục cầu nguyện khẩn thiết và tìm sự hướng dẫn thiêng liêng nơi nhiều giáo sĩ. Bà gặp một giám mục trong hàng ngũ sắc Manikê khi còn trẻ, nhưng vị này đã từ chối nói chuyện với Augustinô. Trước nước mắt và lời cầu nguyện tha thiết của Monica, vị giám mục này đã từng tri rằng: “ Hãy cứ để cậu ấy đi, và tiếp tục sống như cậu ấy đang sống; vì nếu cậu ấy là một người lạc xa sự thật, cậu ấy sẽ tự thư giãn ra điều đó và quay trở lại ” ( Conf. III ).
Sau ba năm giảng dạy môn hùng biện ở Carthage, Augustinô chán ghét sự vô kỷ luật nơi học trò. Ngài lập kế hoạch đi Roma, bỏ lại quá khứ và mọi sự thoải mái để tự mình thực hiện theo sở thích và mong muốn của mình. Nhưng mẹ bạn cứ yên lặng theo bạn đến bất cứ nơi nào bạn tới. Cuối cùng, Augustinô đã làm một việc vô cùng dối trá. Ngài đưa mẹ mình đến thần Thánh Cyprianô, vị tử tử đạo Phi Châu lừng danh ở bến tàu, và rình mò bà: “ Mẹ chờ ở đây, con đi chào tạm biệt một người bạn, rồi con sẽ quay lại đón mẹ, chúng ta cùng đi mộng. ” Nhưng thay vì quay lại, Augustinô âm thầm lên tàu và thẳng tiến đến. Sáng hôm sau không thấy con mình trở lại, Monica đã khóc hết nước mắt ( Conf. V ).
Kinh thành sáng chói
Augustinô đến Mã năm 384. Kinh thành sáng bóng này có ý nghĩa lớn đối với Augustinô. Ngài tự hào về gia sản văn hóa của đế quốc, và Mã không chỉ là một kinh thành mà còn là biểu tượng của di sản – thành phố của Virgil, Cicero; hơn nữa, đây còn là nơi chứa đựng sung bao điều bạn đã học, đã nghiền ngẫm, đã thừa hưởng từ tổ tiên. Bạn vô cùng hoan nghênh khi có cơ hội đến Mã, mở khóa dạy môn võ và nhận học trò chơi ở thành phố vinh quang đó. Ở tuổi 30, Augustinô bạn vẫn còn đủ trẻ để xây dựng ảo tưởng của mình. Ngài nghĩ học bên kia bờ biển sẽ khác, nhưng đã nhiều, học trò ở đâu cũng là học trò. Họ đến nghe giảng, khoe khoang rằng mình theo học một thầy danh tiếng, nhưng tới ngày đóng học phí thì biến mất. Rốt cuộc, Augustinô “lãnh đủ” hóa đơn, theo nghĩa đen giữa bóng tối. Gần như cạn tiền, sức khỏe yếu, Augustinô thấy mình lạc lõng nơi kinh thành diễm lệ ( Conf. V ).
Chính lúc đó, cơ hội vàng đến với Augustinô từ một vị trí hỗ trợ mới. Symmachus, một nghị viện quý tộc ở Rôm – với ao ước đế quốc trở về thời huy hoàng cổ xưa bằng cách quay về tôn giáo giáo truyền thống, thờ kính các thần thánh của La Mã cổ. Symmachus vận động phục hồi các tôn giáo cũ, tái sinh “Bàn thờ Nữ thần chiến thắng” cùng những nghi lễ tự động tại đó. Ông tin điều ấy sẽ mang lại lợi ích cho dân dân. Ông cần đồng minh và đã chiêu mộ được Augustinô, một trí tuệ trẻ lỗi đầy hứa hẹn với tài hùng biện xuất chúng. Augustinô sẽ làm việc dưới đây của Symmachus.
Thế là chỉ sau một năm, Augustinô lại chuyển lên Milan, làm việc dưới quyền quản lý mới của thành phố. Khi anh ấy, Ambrôsiô là giám mục tại nhà thờ chính tòa của Milan và Augustinô bắt đầu lắng nghe các bài giải thưởng của bạn. Ambrôsiô từng có một sự nghiệp chính trị thành công trước khi Cải thiện giáo vào tuổi trung niên. Ngài nguy hiểm trong học vấn Hy Lạp cổ điển. Augustinô chưa từng biết ai như thế ở Carthage, chứ đừng nói ở Thagaste. Ambrôsiô đón tiếp Augustinô như tâm tình nhân hậu của một người. Khi anh ấy, Augustinô được thu hút bởi tài năng hùng biện và có vẻ đẹp ngôn từ, chứa chưa về nội dung của những bài luận thuyết của vị giám mục này. Ngài viết: “ Con bắt đầu yêu mến quý khách… Con say mê thính học cho dân chúng, không phải tâm thế đúng đắn, mà như thể chỉ kiểm tra tài tài hùng biện của quý khách, xem có xứng đáng với tiếng tăm hay không, và liệu sự trôi trôi hơn hay hoàn thiện. Con chăm sóc vào tốc độ của quý khách, nhưng vẫn dửng nhẹ và khinh nội dung. Niềm vui của con là ở nơi vẻ đẹp của ngôn từ ” ( Conf. V ) .
Khi ấy, thủ phủ của đế quốc La Mã tại Milan. Symmachus mời Augustinô giữ yên sư sư biện ở Milan – một vị trí phù hợp giá vừa có ảnh hưởng ( Conf. V ). Giờ đây, Augustinô có cơ hội nắm bắt được những điều bạn mơ ước. Là một diễn giả hùng biện, Augustinô sở hữu những kỹ năng mà người Mã coi trọng. Ngài sớm trở thành “tiếng nói” của triều đình, Tốc máy truyền vốn nên quan hệ công chúng và truyền tải thông điệp. Công việc của Augustinô là sáng tác và tuyên bố những bài đọc trước công chúng, ca ngợi các đức hạnh của hoàng đế và tán dương chiến thắng quân sự. Đây là một vị trí sau đó tại Milan thời gian. Trong chức năng mới, Augustinô thăng tiến cả thế lực tài chính.
Khoa học Ambrôsiô và Triết lý Tân-Platô
Tại Milan, Augustinô có cơ hội ngưỡng mộ những bài học sâu sắc và đầy sức mạnh của Giám mục Ambrôsiô. [1] Câu chuyện Ambrôsiô trở thành giám mục tại Milan thật ly kỳ. Trong khi xảy ra xung đột giữa Giáo hội và phái Ariô, Ambrôsiô đã đến xem và giúp giải quyết. Dân chúng thấy bạn là người có tài và thích hợp nhất để đại diện cho họ, mọi người hô: “Ambrôsiô--Giám mục!” Ambrôsiô bỏ trốn vào nhà một người, nhưng sau đó “được hưởng” cho họ thực hiện lệnh triều đình. Chỉ trong một tuần, lãnh chúa nhận bí tích Thánh tẩy và được tấn phong giám mục – một chức vụ mà ngài tin là thánh ý Thiên Chúa.
Cuối cùng, Monica cũng đến Milan tái sinh với kẻ lừa đảo. Monica cũng bị Ambrôsiô cuốn sách và cuối cùng Augustinô đến gặp vị trí giám mục này. Augustinô theo chiều và sử dụng địa chỉ của mình cùng với những thắc mắc của mẹ để tiếp cận vị trí giám sát tài khoản này. Thế là Augustinô trở thành “người đưa tin,” mang các câu hỏi tôn giáo của bà đến Ambrôsiô. Augustinô có cơ hội tìm hiểu về lối suy nghĩ logic cũng như nền tảng học của Ambrôsiô. Augustinô nhận ra nơi vị giám mục này thực sự phức tạp, bình an và một tĩnh tại mà bạn đang khao khát.
Ambrôsiô diễn giải Kinh Thánh theo ẩn dụ, rất khác với cách hiểu sơ sơ thô của phái Manikê mà bạn đã từng biết. Ambrôsiô cho thấy đức tin không độc lập với lý trí. Từ đó, các định kiến mà Augustinô từng có khi chê Kinh Thánh “thôn đam” bị xóa tan ( Conf. V ). Trước đây, quý khách coi Kinh Thánh chỉ là những Huyền thoại Cận Đông cổ xưa và khó mà béo túc tiếp nhận. Khi đọc các đoạn như lạ bánh và cá, Augustinô chỉ đơn giản hiểu đó là câu chuyện và cá, nhìn ra ý nghĩa biểu tượng. Tuy nói mê với tri thức mới, nhưng Augustinô vẫn chưa sẵn sàng ôm đức tin của Giám mục Ambrôsiô ( Conf. IX ).
Tại Milan, Augustinô bắt đầu đọc Hy Lạp và tiếp xúc với tư tưởng Tân-Platô. Augustinô tiếp cận các sản phẩm của Plotinus qua học trò chơi lớn của ông là Porphyry và phát triển các cơ sở thảo luận chống lại phái Manikê. Ngài viết: “ Qua các sách của Platô , tôi được nhắc nhở hãy trở về với chính mình ” (Conf. VII). Kết quả là một trải nghiệm về ánh sáng nội tâm đầu tiên của bạn: “ Cùng với Ngài [lạy Chúa] là sinh hướng dẫn, con bước vào thành sâu sâu nhất của lòng mình, và con có thể làm được điều đó bởi Ngài đã trở thành hỗ trợ giúp con. Con đã bước vào, và với 'con linh hồn' của con, con đã nhìn thấy, chính trên con mắt đó, một ánh sáng bất kỳ vượt qua tâm trí con – không phải ánh sáng bình thường mà ai thấy cũng, cũng không phải ánh sáng thứ cấp lao hơn cùng loại, vốn tài trợ tỏa sáng hơn và tràn ngập mọi sự bằng cách mở rộng lớn hơn của nó. Không phải ánh sáng đó, mà là một điều kiện hoàn toàn khác, khác chứng minh cho mọi thứ ánh sáng mà chúng ta biết” ( Conf. VII ) .
Phong Tân-Platô tại Milan đã đem lại thú vị mới cho Augustinô. Đây là những nhà trí thức đang phục hồi sạch lý thuyết Platô cổ đại cho một thời đại mới đầy phấn khởi. Nhiều hiện hữu đương thời cũng nhận thấy học thuyết này mở rộng với tôn giáo và kinh nghiệm thiên nhiên. Ý tưởng của Plotinus về thế giới bất biến và siêu việt hơn thế giới vật chất đã cho Augustinô một phạm trù tư duy mới. Ngài bắt đầu suy tư về Thiên Chúa, không như một vật thực chất, mà là nguồn của Chân - Thiện - Mỹ tuyệt đối. Ánh sáng chân lý bắt đầu soi vào tâm trí của bạn, không giống như những hình ảnh giả tạo và kiếm hợt của Manikê, mà từ Thiên Chúa của Kinh Thánh. [2]
Augustinô học được cách hình dung về Thiên Chúa như một cuộc vô hình nhưng hiện hữu khắp nơi ( Conf. VII). Lúc đó, ba vấn đề làm cho bạn hẻm núi là: (1) Thiên Chúa vô hình hiện hữu ra sao? (2) Thiên Chúa hiện diện khắp mọi nơi thế nào? và (3) Nguồn gốc của dữ liệu ( unde malum ) ở đâu? Ngài bắt đầu kết nối tính phi vật chất của linh hồn với sự hiện diện của Thiên Chúa nơi đời sống nội tâm. Lý trí của bạn muốn tiến xa hơn nữa đến với Thiên Chúa, nhưng tâm hồn bạn còn bị nứt giữa những gì lý trí đã được thuyết phục và bám víu vào những thói quen dục vọng của lối sống cũ.
Một biến cố gắng phức hợp chính trị tại Milan đã thu hút toàn bộ ý kiến của Augustinô. Đế quốc khi được cai trị bởi Hoàng đế trẻ tuổi Valentinianô II, nhưng thực quyền nằm trong tay mẹ là Hoàng hậu Justina, vốn là người theo phái Ariô. Đây là nhóm lạc giáo phủ nhận đồng bản thể và đồng vĩnh cửu của Đức Chúa Cha. Hoàng Justin hậu ra lệnh cho Giám mục Ambrôsiô giao Nhà thờ Chánh tòa Milan cho các giáo sĩ phái Ariô. Khi bị từ chối, bà Hoàng hậu dùng sức mạnh quân sự bảo vệ thánh đường. Ambrôsiô huy động cộng đoàn Tử hữu vào bên trong nhà thờ, hát thánh thi, đọc vịnh Thánh, nghe giảng và cầu nguyện không nghỉ yên. Có cả Monica trong số những người có thể đảm bảo, Kích lệ dân giữ vững niềm tin. [3] Đó là một cuộc bạo động vì bất cứ lúc nào quân lính hành động cũng có thể tham gia và không để lại ai sống sót.
Trước mối đe dọa đó, Ambrôsiô giữ vững thần thần định nghĩa và chuẩn bị sẵn sàng chịu tử đạo. Augustinô lúc ấy nứt nội tâm ồn ào vì có những người bạn ở cả hai phe và mẹ bạn đang ở trong nhà thờ. Mối nguy mất mẹ là điều thực sự tim bạn ( Conf. IX ). Lòng can đảm và đức đá sắt thiếc của Ambrôsiô cùng với giáo dân cuối cùng đã xoay chuyển tình thế và triều đình rút quân. Ambrôsiô đã giành được tình cảm của cả binh lính và Giáo hội để được thánh đường. Sự kiện này để tái hiện ấn tượng sâu sắc nơi Augustinô ( Conf. IX ).
Cải tiến và chịu phép
Ở đỉnh cao sự nghiệp và trung tâm quyền lực tại Milan, Augustinô và các bạn sống trong biệt thự và cùng nhau truy cầu chân lý qua học ( Conf. IX ). Ngài đề xuất một chương trình giáo dục bao gồm các kỹ thuật nhân văn hướng dẫn người học đến sự minh bạch thần linh. Dù lý trí đã được thuyết phục nhưng cuộc đấu tranh nội tâm của Augustinô vẫn chưa kết thúc. Ý chí của bạn sẽ bị ép buộc bởi những thói quen cũ và ham muốn cũ. Hàng đêm ngài cầu nguyện: “ Lạy Chúa, xin ban cho tiết độ và tinh khiết – nhưng chưa phải bây giờ.” Trong lúc đó, Monica không tranh cãi, không ép quân, chỉ khóc và âm thầm cầu nguyện.
Trong bối cảnh bối rối đó, Augustinô mô tả mình là một kẻ “ bệnh hoạn trong linh hồn ”. Có nhà cửa, bạn hữu, sạch học – tất cả những điều bạn mơ ước – nhưng vẫn chưa tìm được hạnh phúc. Cho đến một ngày nọ, có một thành viên triều đình đến thăm ngài – Ponticianus một người đồng hương châu Phi đã cải đạo. Ponticianus tìm thấy một cuốn sách trên bàn và kể cho Augustinô nghe về hai người bạn – cũng là quan chức – đã một lần lạc vào một tu viện, tình cờ đọc cuốn Cuộc đời Thánh Antôn do Athanasiô viết. Họ đã nghiên cứu sâu sắc bằng cách sống sót từ bỏ tất cả để ẩn tu nơi sa mạc cầu nguyện và Phụng sự Thiên Chúa. Cuối cùng, cả hai người đều không thể nhập vào thư viện.
Nghe xong, Augustinô bồi hồi và bật khóc. Ngài nói: “ Với tất cả những gì chúng ta có – học vấn, cơ hội – hai người kia ít học hơn chúng ta rất nhiều, thế mà họ quay lại Nước Trời trước chúng ta ” ( Conf. VIII ). Ngài muốn bỏ đam mê xác thịt, nhưng lại trì hoãn mãi. Cuộc chiến đấu co nội tâm lên đến đỉnh cao trong một khu vườn ở Milan, khi bạn nghe thấy tiếng hát của một đứa trẻ trẻ vọng vào: “Tolle, lege; tolle, lege” – “Hãy cầm lên mà đọc.” Augustinô tin rằng đó là lời Thiên Chúa gửi đến bạn. Ngài vòi vàng mở Kinh Thánh và đọc thư thánh cửu: “ Đừng sống trong chè chén say sưa, dâm dục, ganh tị, nhưng hãy mặc lấy Đức Kitô ” ( Rm 13,13–14 ). Đọc xong câu hỏi, trí tuệ, con tim và ý chí của bạn đều là đầu hàng Thiên Chúa. Ngài kể lại: “ Ánh sáng đức tin tuôn chảy trong tâm hồn tôi, mọi bóng tối nghi ngờ đều tan biến ” ( Conf. VIII ).
Đây là bước quyết định. Augustinô, kẻ từng đam mê Kinh Thánh, giờ đây ủ rũ trước lời Thiên Chúa. Lý trí, cảm xúc và ý chí đều quy phục. Sau đó, Ngài từ bỏ sự nghiệp, cùng người tình và con trai Adeodatus và một số người lui về sống ẩn dật tại Cassiciacum để học hỏi và cầu nguyện. Tại đây, bạn đã tổ chức các cuộc đối thoại học tập với bạn bè và viết các sản phẩm tinh học đầu tiên mà nay vẫn còn tồn tại; Đó là cuốn “Chống phái Hàn Lâm” ( Contra Academos ) cùng với ba cuốn khác. Sự thất vọng vì không tìm thấy điều mình mong đợi ở Kinh Thánh, giờ đây được thỏa mãn với chiều sâu bảo vệ của Cựu Ước. Càng ngày, Augustinô càng tiến gần đến đức tin Kitô giáo. Augustinô Standard được cất chứa Chất tẩy rửa tội lỗi.
Khi bạn báo tin cho Monica, bà không “ nhảy lên vì vui sướng ” như ý tưởng của bạn, nhưng đã biết là bà đã được Thiên Chúa đảm bảo rằng trước khi chết, bà sẽ thấy mình sẽ trở thành một tín hữu hoàn toàn ( Conf. IX ). Ở thế kỷ IV, cải đạo là một hành trình dài, đầy thử thách. Các mối hữu vẫn còn đối diện với bách hại, và vì thế, những dự tòng ( catechumen ) cần phải có sự hiểu biết rõ ràng về giáo lý và những yêu cầu nơi việc làm đi theo con đường mới. Các hướng dẫn dự kiến sẽ được giải thích cho người dùng tìm hiểu nền tảng tản bộ của đức tin, sự sa ngã và cứu độ, lịch sử thánh, cùng với các quy luật luân lý. Augustinô Khiêm tốn, cùng với Adeodatus khi ấy khoảng 15 tuổi, tham gia học hỏi chương trình dự tòng này ( Conf. IX ).
Sau thời gian chuẩn bị, năm 387 Augustinô được Giám mục Ambrôsiô rửa tội – một biến cố mở ra một chương trình mới trong lịch sử Hội Thánh. “ Sau nhiều năm tìm kiếm, trí tuệ và đức tin đã gặp nhau – và con người mới đã được sinh ra trong bạn ” ( Conf. IX ). Trong đêm vọng Phục Sinh – đỉnh cao của nghi thức rửa tội – Giám mục công bố các bài đọc dài từ Cựu Ước, thuật lại toàn bộ lịch sử nghiên cứu: câu chuyện Apraham và Isaac, cuộc Xuất Hành qua Biển Đỏ dưới sự dẫn dắt của Môsê, các lời tri loan báo về Cứu Thế, và cuối cùng là Cuộc Khổ nạn – Phục Sinh của Đức. Những mầu nhiệm này là sự trải nghiệm toàn vẹn của bộ Cựu Ước nơi Đức Giêsu Kitô – Mầu nhiệm Vượt Qua.
Sau khi giải giải những nhiệm vụ bí ẩn, Giám sát các chi tiết dự phòng vào phòng rửa tội. Theo truyền thống lúc bấy giờ, Augustinô khép kín y phục hồi như biểu tượng của con người cũ, để chuẩn bị đón nhận sự sống mới. Vị Giám mục dìm bạn xuống nước ba lần nhân danh Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần – công thức mà Giáo Hội vẫn dùng cho đến nay. Sau đó, Augustinô được khoác lên một chiếc áo trắng – biểu tượng cho công việc tẩy rửa mọi tội lỗi của cuộc sống cũ và khởi đầu cuộc sống mới. Augustinô, con trai Adeodatus và người bạn thân Alypiu cùng chịu phép rửa và niềm vui sâu sắc ấy. Monica, người đã vượt qua đời sống hiện cầu nguyện cho sự cải thiện của con mình, nay được chứng kiến khoảnh khắc khắc đó với nước mắt hào hứng ( Conf. IX ).
Tình yêu và nước mắt
Cuộc đời của Augustinô bao gồm đầy rẫy những mối tình sâu đậm cũng như sự mất mát. Điển hình nhất là biến cố về cái chết của người bạn thân vô danh, người mà Augustinô đã đưa vào đạo Manikê. Khi anh ta lâm bệnh bệnh, gia đình mời linh mục đến rửa và điều đó đủ để biến đổi nội tâm anh. Augustinô định sau đó sẽ hỏi bạn vì sao lại bỏ đạo Manikê. Nhưng cơ hội đã không còn, hai tuần sau, người bạn thân đã qua đời. Bàng hoàng với cái chết của người bạn chí thiết, Augustinô rất đau đớn và sau này đã mô tả về trải nghiệm này trong sách Tự Thú: “Mắt tôi tìm kiếm anh ở khắp mọi nơi, nhưng anh đã không còn đó. Tôi ghét tất cả mọi sự, vì chúng không có anh; cũng không ai có thể bảo tôi 'kìa, anh ấy đang đi đường tới' như khi anh còn sống mà vắng mặt. Tôi đã trở thành một nạn cho chính mình” (Conf. IV). Augustinô cho rằng Thiên Chúa nhân lành đã “ bắt ” người bạn ấy ra khỏi bạn để anh ấy không bị kéo vào lạc đường của phái Manikê. Cái chết của nó làm cho Augustinô suy nghĩ về tình bạn là mối liên kết sâu xa giữa các linh hồn, và khi mối mối nối bị cắt tàn, nỗi buồn trở thành vết thương rỉ máu trong tâm hồn. Vì thế, muốn tránh đau đớn, con người nên học cách yêu thích điều bất biến.
Từ lúc còn ở Carthage, Augustinô gắn bó thủy tinh chung với một người phụ nữ không danh phận minh bạch mười hai năm. Nhưng để chuẩn bị được phép rửa, Augustinô cần một cuộc hôn nhân chính thức. Người thuộc tầng lớp thấp hơn và không thể kết thúc kỷ luật đó, phải trở về Bắc Phi. Augustinô rất đau, nhưng bạn hiểu rằng đó là điều cần thiết. Cô ta là một phụ nữ có sản phẩm giá trị và cao quý dành cho kính mắt của bạn. Trước khi rời xa, cô nói rằng sẽ luôn yêu quý bạn và không bao giờ yêu thích đàn ông nào khác. Cô trở thành hình mẫu đạo hạnh cho Augustinô, và trái tim tan vỡ đã chữa lành trái tim bạn mãi mãi. Ngài diễn tả nỗi đau bằng những ngôn từ tương tự như khi mất đi thân xác bạn năm xưa. Người phụ nữ này giúp bạn vượt lên trên tinh thần tĩnh lặng. Augustinô thổ thức: “ Khi tôi mất người ấy, linh hồn tôi tan nát vì tôi đã đánh mất một linh hồn là một phần của chính tôi ” (Conf. IV). Mọi điều thiện hảo trên đời này đều có thể bị mất. Ngoài ra, tội phạm là sự mất mát của giao diện thiện.
Kế tiếp, cái chết của Adeodatus, con trai của Augustinô là người cùng được phép nhận tội, làm cho bạn không phải chịu đau khổ. Cậu bé được miêu tả là rất thông minh và sâu sắc ( De Magistro ). Mối liên kết xương rồng giữa cha và con cũng là biểu tượng cho sự tái sinh tâm linh của chính Augustinô. Nhưng lần này Augustinô đã có niềm tin để nương tựa qua sự mất mát của những đứa con trai thân yêu.
Quan trọng nhất là Monica – là một người mẹ Công giáo mẫu mực, hiển thị cầu nguyện cho con ( Conf. III). Monica không ngừng tìm mọi cách đưa về Hội Thánh. Bà đã đọc rất nhiều về các em con lạc giáo và than Thư với một linh mục, người mà nói với bà: “ Không thể nào con của những cơn nước mắt ấy lại bị hư mất” ( Conf. III). Bà là một người mẹ có thể đảm bảo, dùng lời lẽ đến từ chính Thiên Chúa để cảnh báo tỉnh Augustinô thoát khỏi dục vọng và truy tố tội lỗi. Trong một giấc mộng, bà thấy mình và cùng đứng trên cùng một thước đo đức tin, và một thiên sứ bảo: “ Nơi nào bà ở, con trai bà sẽ ở đó ” ( Conf. III). Khi Augustinô cố diễn giải giấc ngủ mơ theo hướng Manikê, nhưng Monica bác bỏ ngay lập tức.
Monica đã khóc rất nhiều khi Augustinô nói dối với bà để bỏ trốn sang La. Augustinô mô tả Monica đang đứng bên biển, nước mắt Giành giụa, cầu nguyện cho bạn ( Conf. V). Dù đau đớn nhưng bà không thể bỏ cuộc. Khi đi lại những bờ biển của mẹ mình, Augustinô cho rằng lúc ấy, Monica “đang ở vùng ngoại ô Babylon” ( Conf. II ). Bà trì hoãn việc rửa tội cho con đến khi nó vượt qua thời gian thảnh thơi. Bà khao khát thành công của con thông minh nên ngăn cản nó kết hôn với vợ quá sớm – vô tình mất tiền thuốc tốt nhất chống lại giáo dục trẻ trẻ. Khi Augustinô ngoài 30 tuổi và đã leo cao trên chiến thắng thành công, Monica sắp đặt một cuộc hôn nhân “môn học hộ đối” với một tiểu thư Kiệt hữu còn dưới tuổi. Nhưng cuộc hôn nhân không thành công này lại trái ngược với lời kêu gọi tu trì của Augustinô ( Conf. VI ). Nước mắt của Monica là thùng hợp, vừa vì linh hồn con, vừa vì bà muốn giữ bên mình. Nước mắt ấy vừa là dấu chỉ tình yêu Thiên Chúa tiền định Augustinô được yêu thích, vừa là dấu cho thấy tình yêu của Monica cần được thanh luyện.
Hành trình trở về nhà
Cùng với Evodius, [4] Augustinô quyết định trở về Bắc Phi để thành lập một đoàn. Trong lúc chờ tàu ở Ostia, gia đình Augustinô tạm nghỉ tại một nhà với sân vườn. Augustinô kể lại một cuộc trò chuyện thiêng liêng giữa quý ông và mẹ khi hai người tựa cửa sổ nhìn ra khu vườn thanh bình. Mười hai năm sau (397), Augustinô ghi lại biến cố khó quên này: “ Câu chuyện dẫn chúng tôi đến kết luận rằng mọi thú vui của giác quan thể xác, dù có hấp dẫn đến đâu trong ánh sáng huy hoàng của thế giới vật chất, so với đời sống vĩnh cửu thì đáng sợ. đi xa hơn nữa nhờ nội tâm suy tư và kinh ngạc trước các công trình của Ngài, rồi bước vào chính linh hồn mình. Chúng tôi vượt qua nó để đến được miền phong phú vô tận, nơi Ngài nuôi dưỡng Israel đời bằng chân lý. Ở đó, sự sống chính là sự lo lắng, nhờ đó mọi người hiện hữu, đã có và sẽ có ” ( Conf. IX ) .
Chỉ vài ngày sau cuộc đàm thoại thiêng liêng, Monica đột nhiên ngã bệnh và rơi vào hôn mê. Khi tỉnh lại, Monica trăn trối: "Con ơi, với riêng mẹ, bây giờ mẹ không còn tìm thấy thú vui gì trong đời sống này nữa. Còn gì mẹ để làm, và tại sao mẹ còn ở lại, mẹ không biết. Hy của mẹ trong chậu này đã được hoàn tất. Lý do duy nhất mẹ muốn sống lâu hơn chỉ là để thấy con trở thành một hành hữu công giáo trước khi cảm thấy. Thiên Chúa của mẹ đã ban điều đó, còn xa điều mẹ hy" ( Conf. IX ) . Sau chín ngày bệnh, Monica qua đời, thọ 56 tuổi. Augustinô vuốt mắt của mẹ mình và hát lên một trong những bài thánh ca mà bà yêu thích do Ambrosiô sáng tác. Điều đó khơi dậy tình cảm sâu đậm với người mẹ thân yêu, và cho Augustinô sự bình an nội tâm giữa nỗi buồn.
Về cuộc hành trình trở về quê nhà, Augustinô đã từng viết: “ Cuộc sống là hành trình về nhà, nơi có Thiên Chúa là kỷ cửu và bất biến ” ( Conf. III ) . Tham vọng đã đưa ra từ Phi châu, nhưng xin mời bạn thực hiện đường dẫn trở về. Không lâu sau đó, Augustinô thành lập một tu đoàn, nơi ngài hy vọng có thể sống đời hồi niệm và đào sâu Lời Chúa. Đây là sự mãn nguyện của tất cả những gì bạn từng khao khát. Nhưng God God có kế hoạch khác.
Một ngày nọ, khi đang tham gia dịch vụ phụ vụ tại Hippo, một thành phố lân cận lớn ở Bắc Phi, các tín hữu trong cộng đoàn nghệ Giám mục Valerius nghiên cứu Giáo hội đang thiếu linh mục, họ đã khẩn cấp bạn chấp nhận phụ giúp vị giám mục. Thế là Augustinô được truyền chức và năm sau trở thành Giám mục của Hippo. Ngài lập một đoàn đan tu ở Hippo, đồng thời gánh trên vai những trách nhiệm nhiệm vụ và hành động chính. Hàng ngày, Augustinô phải giảng dạy, bảo hộ đức tin và hướng dẫn cộng đoàn trong bối cảnh xã hội đầy biến động. Ngài trở thành một tử tử vừa bảo vệ đức tin, vừa chăm sóc các linh hồn.
Augustinô để viết lại khoảng 100 tập sách và chuyên luận, 250 bức thư, và khoảng 500 bài giảng, bao gồm cả những bài chú giải Thánh vịnh. Sự nghiệp trước đây của Augustinô có thể được xếp theo ba giai đoạn. Giai đoạn đầu (386–395) tại Cassiciacum, quý ngài viết các đối thoại học giỏi Kitô giáo, chống Manikê, và khi về đến Bắc Phi khởi đầu đời sống đan tu, quý chịu chức linh mục và dạy Kinh Thánh cho dân bình dân. Ở giai đoạn giữa, Augustinô tập trung vào bản chất Hội Thánh, tính duy duy nhất và hợp lệ của bí tích dồn tội được bảo đảm an toàn bởi đức ái, chứ không bởi sự tinh khiết như Donatô chủ tài khoản. Giai đoạn cuối, chú ý vào giáo lý ân sủng, chống phái Pêlagiô, vốn lạc quan về khả năng con người đạt được sự hoàn hảo mà không cần ân ân.
Augustinô mất ngày 28 tháng 8 năm 430, sau ba tháng thành Hippo bị quân đội Kẻ phá hoại chiếm đóng. Ngài để lại ba tác phẩm quan trọng còn đang viết vội vã, trong đó có thư phản hồi thứ hai cho Juliano, một lãnh đạo đạo đầu não của nhóm dị giáo Pelagiô. Một lá thư đã được đọc từ giường bệnh cho thư ký viết xuống về các bộ phận của linh mục khi đối đầu với xâm chiếm của quân ngoại bang. Ngài được chôn cất tại nhà thờ chính của giáo phận; và vào khoảng năm 725, một phần của bạn đã được chuyển về Pavia, bạn là người nghĩ đến Vương Cung Thánh Đường Thánh Lễ tại Ciel d'Oro.
Joseph Tân Nguyễn, OFM
Nguồn: giaophannhatrang.org
_________
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tự Thúy ( Confessiones ). Dịch bởi James O'Donnell. Oxford: Nhà xuất bản Đại học Oxford, 1992.
Sách Giáo Lý Vắn Tắt ( Enchiridion ). Dịch bởi JF Shaw. Buffalo, NY: Nhà xuất bản Văn học Thiên chúa giáo, 1887.
Về Sự Tự Do Vòng Chọn Ý Chí ( De libero arbitrio voluntatis ). Biên tập bởi B. Roland-Gosselin. Paris: Desclée de Brouwer, 1948.
Về Ba Ngôi ( De Trinitate ). Dịch bởi Edmund Hill. New York: Nhà xuất bản Thành phố Mới, 1991.
Về Tôn Giáo Chân Thật ( Về Chân Tôn ). Trong Previous Writings , được dịch bởi John HS Burleigh. Louisville, KY: Nhà xuất bản Westminster John Knox, 1979.
Thành Đô Thiên Chúa ( De civitate Dei ). Dịch bởi Henry Bettenson. Luân Đôn: Kinh điển Penguin, 2003.
------------
[1] Peter Brown, Augustine xứ Hippo: Tiểu sử (Berkeley: Nhà xuất bản Đại học California, 2000), 104.
[2] Frederick Van Fleteren, “Augustine và chủ nghĩa Platon,” Nghiên cứu Augustinian 25 (1994): 1–35.
[3] Frederick Van Fleteren, “Augustine và chủ nghĩa Platon,” Nghiên cứu Augustinian 25 (1994): 113.
[4] Evodius là một người đồng hương Thagaste, sau này làm Giám mục và là thành viên của Augustinô trong tác phẩm “ Tự làm lựa chọn của ý chí ”
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét