Phương Pháp Phân Tích Bản Văn

 

Phương Pháp

Phân Tích Bản Văn

Phương pháp phân tích văn chương hay phân tích bản văn chỉ chú trọng đến những sự việc hay biến cố được diễn tả trong Thánh Kinh và tìm hiểu xem những sự việc hay biến cố đó có ý nghĩa gì. Trọng tâm của phương pháp này là thế giới nằm trong bản văn, mà không đếm xỉa gì đến hoàn cảnh xã hội và lịch sử khi bản văn được thành hình.

 

Thế Giới trong Bản Văn

(Phạm vi Văn Chương)

PHƯƠNG PHÁP

PHÂN TÍCH VĂN CHƯƠNG/BẢN VĂN

Trình bày phương pháp:

Phương pháp phân tích văn chương không chú trọng đến những gì đã xảy ra trong hoàn cảnh lịch sử của thời đại tác giả, mà chỉ chú trọng đến những sự việc hay biến cố được diễn tả trong Thánh Kinh và tìm hiểu xem những sự việc hay biến cố đó có ý nghĩa gì.  Trọng tâm của phương pháp này là thế giới nằm trong bản văn. Các nhà chú giải Thánh Kinh theo phương pháp phân tích bản văn cho rằng mỗi tác phẩm văn chương tạo nên một thế giới riêng. Khi đọc tác phẩm, độc giả đi vào thế giới này. Thế giới ấy chính là câu chuyện được bản văn diễn tả. Ý nghĩa của bản văn được tìm thấy trong cái thế giới mà tác phẩm tạo ra, chứ không phải qua các biến cố trong đời sống của tác giả. Trong khi các nhà phân tích lịch sử nhìn bản văn Thánh Kinh như một cổ vật trong lịch sử cần phải được giải thích theo lịch sử, thì các  phân tích bản văn nhìn bản văn Thánh Kinh như một tác phẩm văn chương cần phải được phân tích theo các phương pháp văn chương.

Các phương pháp phân tích mạch văn, phân tích tu từ, phản ứng của độc giả, và cấu trúc bản văn đều nằm trong phạm vi của phương pháp phân tích bản văn. 

Phương pháp phân tích mạch văn đặt trọng tâm vào cách kể chuyện trong Thánh Kinh, phân tích các tình tiết, các khung cảnh và thời gian của các biến cố, phân loại và dùng các kỹ thuật văn chương như châm biếm, đùa chơi, và lập lại như phương thức khai triển câu chuyện và những đề tài quan trọng của nó.

Phân tích tu từ dùng những thuyết tu từ cổ điển để phân tích những phương pháp lý luận trong bản văn Thánh Kinh. Phương pháp này chú trọng đến cách hành văn, cách dùng từ ngữ, tình cảm, và lý luận của tác giả để thuyết phục độc giả.

Những người theo phái cấu trúc (Structuralism) đọc các bản văn Thánh Kinh dưới lăng kính của một cấu trúc văn chương phổ quát. Họ giải thích các nhân vật, các đề tài, và các biến cố trong Thánh Kinh qua vai trò và nhiệm vụ của các nhân vật hay biến cố này trong một cấu trúc chắc chắn hay văn phạm phổ quát. 

Khoa phân tích phản ứng độc giả phân tích bản văn Thánh Kinh dựa theo kinh nghiệm của độc giả, giải thích lời trong Thánh Kinh dựa theo các thắc mắc, ước vọng, hay ngạc nhiên mà độc giả cảm nghiệm được khi đọc bản văn. Phương pháp này nhấn mạnh đến vai trò tích cực của độc giả trong việc xét định ý nghĩa của bản văn. 

Biện minh cho phương pháp phân tích bản văn

Phương pháp phân tích bản văn đã đem lại một sự điều chỉnh cho phương pháp phân tích lịch sử đang thịnh hành trong giới học giả Thánh Kinh hiện đại. Phương pháp phân tích lịch sử đã phạm phải một lầm lỗi là đã quá chú ý đến việc viết lại lịch sử sau bản văn, cho nên đã bỏ mất nhiều ý nghĩa đa dạng hàm chứa trong bản văn. Các nhà phân tích bản văn đã

quan tâm đến văn thể của các bản văn Thánh Kinh. Họ cho rằng thể văn kể chuyện không phải là thể văn lịch sử, nhất là lịch sử theo nghĩa hiện đại.

Giáo huấn của Hội Thánh Công Giáo xác quyết tầm quan trọng của văn thể trong Thánh Kinh. Mặc Khải của Thiên Chúa trong Thánh Kinh được diễn tả bằng nhiều thể văn khác nhau. Để giải thích thỏa đáng, cần phải chú ý đến các thể văn của từng câu Thánh Kinh và dùng phương pháp giải thích phù hợp với thể văn đó. Trong Hiến Chế Tín Lý về Mặc Khải của Thiên Chúa, Công Đồng Vaticanô II viết:

Để tìm ra chủ ý của các thánh sử, giữa những phương pháp khác cũng cần phải xét đến văn loại. Vì chân lý được trình bày và diễn tả qua nhiều thể văn khác nhau, như thể văn lịch sử, tiên tri, thi phú hoặc những thể văn diễn tả khác.  (Dei Verbum 12)

Việc nhìn nhận tầm quan trọng của văn thể trong mặc khải của Thánh Kinh này cho phép chúng ta biện minh cho việc sử dụng phương pháp nghiên cứu bản văn để giải thích Thánh Kinh.

Trong số các thể văn dùng trong Thánh Kinh, thể văn kể chuyện hay tường thuật rất quan trọng đối với Đức Tin Kitô giáo, từ việc tường thuật lịch sử dân Israel đến các câu chuyện trong Tin Mừng. Hình thức kể chuyện vẫn đóng vai trò quan trọng trong hạnh các Thánh. Ngay chính trong Kinh Tin Kính cũng có những cấu trúc kể chuyện được bắt đầu bằng công cuộc tạo dựng, đoạn giữa kể lại vắn tắt việc Đức Kitô xuống thế giữa giòng lịch sử và đưa đến  kết luận là nói về thế giới sắp đến. Các thần học gia chuyên về kể chuyện nhấn mạnh đến việc học thuộc lòng và cử hành các "câu chuyện" Kitô giáo đã hình thành cộng đoàn Kitô hữu ra sao. Các nhà giải thích Thánh Kinh theo phương pháp lịch sử thường đơn giản hóa các câu chuyện phong phú trong Thánh Kinh thành nguồn cho họ tái lập lịch sử.  Phương pháp phân tích bản văn không những cung cấp cho chúng ta những tiếp cận thích hợp với thể văn của Thánh Kinh, mà còn cho

chúng ta một phương thế để hiểu vai trò của việc kể chuyện trong đời sống của cộng đoàn tín hữu. 

Giới hạn

của phương pháp phân tích bản văn

Có hai điều quan trọng mà các nhà chú giải Thánh Kinh Công Giáo phải để tâm đến khi dùng phương pháp phân tích bản văn. 

Trước hết là việc loại bỏ sự thiên lệch về lịch sử trong một số những bài phân tích bản văn. Các học giả chú trọng đến thế giới nằm trong bản văn nhiều khi không còn đếm xỉa gì đến thế giới đứng đằng sau bản văn, là những biến cố lịch sử mà bản văn làm chứng. Đức Tin Nhập Thể của Công Giáo xác quyết sự hiện diện tích cực của Thiên Chúa trên thế gian, chứ không phải chỉ thế giới nằm trong bản văn Thánh Kinh. Các câu chuyện được kể trong Thánh Kinh, như trong các sách Tin Mừng,  không phải chỉ diễn tả các biến cố tưởng tượng, mà cả các biến cố xảy ra trong lịch sử nhân loại được các chứng nhân kể lại.

Thứ đến là người ta phải thận trọng về những giải thích văn thể có tính cách chủ quan. Phương pháp giải thích bản văn cho người giải thích nhiều tự do để sáng tạo. Sự sáng tạo này có thể giúp ta dễ hiểu Thánh Kinh, nhưng cũng đưa đến những giải thích sai lầm độc đoán, đặc biệt là khi người giải thích hoàn toàn bất kể đến chủ ý của tác giả và bối cảnh lịch sử.  

Phương Tiện

Books of the Bible, edited by Bernhard Anderson (Scribners) đây là một bộ sách tra cứu hai quyển giới thiệu phương pháp phân tích bản văn cho từng sách trong Thánh Kinh.

Một sách hướng dẫn về các sách chú giải, các bài viết và các tác phẩm khác liên quan đến phương pháp phân tích bản văn (dù không được cập nhật hóa) là của Mark Minor's Literary-Critical Approaches to the Bible: An Annotated Bibliography and the sequel Literary-Critical Approaches to the Bible; A Bibliographical Supplement ( Locust Hill Press)

Dictionary of Biblical Imagery. Leland Ryken (InterVarsity) giải thích các hình ảnh, biểu tượng và phép ẩn dụ trong Thánh Kinh. Xin cũng coi, A Complete Literary Guide to the Bible. Ed. by Leland Ryken and Tremper Longman III. (Zondervan)

Các sách chú giải nhấn mạnh đến tiếp cận văn chương là:

•    Sacra Pagina (Tân Ước) một bộ (Liturgical Press)

•    Berit Olam (Cựu Ước) một bộ (Liturgical Press)

Áp Dụng

Hãy trả lời các câu hỏi dưới đây về đoạn Thánh Kinh bạn vừa nghiên cứu:

•    Đoạn Thánh Kinh ấy thuộc thể văn nào?

•    Đoạn Thánh Kinh ấy thích hợp với cấu trúc

      văn chương của quyển sách ở chỗ nào?

•    Ai là tác giả, người kể chuyện, và người

            nói?

•    Ai là độc giả hay thính giả?

•    Tình tiết của đoạn văn là gì?

•    Các nhân vật trong đọan văn là ai?

•    Các kỹ thuật văn chương nào được dùng

            trong đoạn văn?

•    Các chủ đề và hình ảnh nào được tìm thấy

            trong đọan văn?

•    Việc phân tích bản văn có giúp bạn hiểu

      biết thêm về ý nghĩa của đoạn này không?