Ga 6,9.11 – Cá nhỏ

Ga 6,9.11 – Cá nhỏ

Phải chăng trong việc Đức Giêsu hóa bánh ra nhiều, có “những con cá nhỏ” và “những con cá lớn” ?

Kính thưa Quí Cha

Con có một câu hỏi về cụm từ "Cá nhỏ" trong Ga 6, 11.
Đây là bản tiếng Việt ở http://kinhthanhvn.org/viewItem.jhtml?itemId=401

11 Vậy, Đức Giê-su cầm lấy bánh, dâng lời tạ ơn, rồi phân phát cho những người ngồi đó. Cá nhỏ, Người cũng phân phát như vậy, ai muốn ăn bao nhiêu tuỳ ý.

Đối chiếu với bản tiếng Anh: http://www.usccb.org/bible/readings/072912.cfm
Then Jesus took the loaves, gave thanks,
and distributed them to those who were reclining,
and also as much of the fish as they wanted.

Và bản tiếng Pháp http://www.aelf.org/bible-liturgie/Jn/Evangile+de+J%C3%A9sus-Christ+selo...
11 Alors Jésus prit les pains, et, après avoir rendu grâce, les leur distribua ; il leur donna aussi du poisson, autant qu'ils en voulaient.

So sánh ba bản dịch của Việt, Anh và Pháp, chỉ có bản dịch tiếng Việt có tỉnh từ nhỏ đi kèm theo danh từ cá - trong khi bản tiếng Anh và Pháp chỉ có danh từ fish và poisson mà không có tỉnh từ nào theo sau.
Khi đọc bản tiếng Việt, con nghĩ ngay đến những con cá lớn thì sao?  Đề cập đến cá nhỏ làm liên tưởng đến cá lớn .
Kính xin quí Cha giải thích sự khác biệt giữa bản tiếng Việt với tiếng Anh và Pháp - Nếu bản dịch tiếng Việt là chính xác, người đọc sẽ hiểu rằng chỉ có cá nhỏ mới được phân phát tự do, ai muốn ăn bao nhiêu tuỳ ý. Còn cá lớn không được phân phát như vậy!

Chân thành cám ơn quí Cha và xin Chúa chúc lành cho quí Cha

Hien Quang
-------------------------------------------------------------------------------

Kính thăm ông,

Thắc mắc của ông rất thú vị. Nay xin chia sẻ mấy nhận định với ông. Bản dịch Việt ngữ chúng ta dựa trên đó mà trao đổi là Bản dịch của Nhóm Phiên dịch Các Giờ Kinh Phụng Vụ.

Chúng ta đi từ Ga 6,9: “Ở đây có một em bé có năm chiếc bánh và hai con cá”. Từ “cá” ở đây trong tiếng Hy Lạp là opsarion. Opsarion là từ giảm thiểu của opson; opson có nghĩa là:1) bất cứ món nào được nấu bằng lửa; 2) nghĩa rộng: bất cứ thứ gì người ta ăn với bánh mì, chẳng hạn thịt, và cá. 3) con cá (x. Ds 11,22).

Vậy từ nghĩa thứ ba của opson, “con cá”, chúng ta có từ giảm thiểu là opsarion, “con cá nhỏ”.

Như thế, Đức Giêsu đã nhân “hai con cá nhỏ” này thành nhiều “con cá nhỏ” khác để dân chúng có thể ăn kèm với bánh.

Vậy, nếu dịch sát mặt chữ câu Ga 6,9 thì sẽ dịch ra là “Ở đây có một em bé có năm chiếc bánh và hai con cá nhỏ”, nghĩa là ngay từ đầu, người ta chỉ có hai con cá nhỏ này, hẳn là lương thực của riêng em. Và nếu dịch sát mặt chữ Ga 6,11 thì dịch ra là “Vậy Đức Giêsu cầm lấy bánh và, sau khi đã tạ ơn, Người phân phát cho những người dùng bữa, và cá nhỏ cũng thế, họ muốn bao nhiêu tùy ý”.

Nhưng nếu như thế, vì Ga 6,11, vẫn dùng lại từ opsarion, thì có thể dịch là “cá, Người cũng phân phát như vậy”. Lý do là độc giả đều biết “cá” ở đây chính là “cá” ở c. 9. Và “cá” này hay “cá” kia đều là “những con cá nhỏ”. Đây là cách dịch của Bản TOB: Jn 6,9: “Il y a là un garçon qui possède cinq pains d’orge et deux petits poissons”; Jn 6,11: “Il fit de même avec les poissons”.

Cũng có thể hiểu “hai con cá nhỏ” ở đây có nghĩa tổng quát là “hai con cá” dĩ nhiên là nhỏ, đủ để làm thức ăn trong ngày cho một em bé, như bản dịch tiếng Pháp Bible de Jérusalem: Jn 6,9: “Il y a ici un enfant, qui a cinq pains d’orge et deux poissons”; Jn 6,11: “… de même aussi pour les poissons”;

hay bản dịch tiếng Anh New American Bible: Jn 6,9: “There is a boy here who has five barley loaves and two fish”; Jn 6,11: “… and also as much of the fish as they wanted”;

và bản dịch tiếng Việt của Lm Nguyễn Thế Thuấn: Yn 6,9: “Đây có em bé có năm chiếc bánh lúa mạch và hai con cá”; Yn 6,11: “… và cá cũng thế, bao nhiêu tùy thích mỗi người”.

Vậy thì không có việc “người đọc sẽ hiểu rằng chỉ có cá nhỏ mới được phân phát tự do, ai muốn ăn bao nhiêu tuỳ ý. Còn cá lớn không được phân phát như vậy!”. Xin chân thành cám ơn ông đã nêu thắc mắc, để chúng ta có thể tìm hiểu các bản văn kỹ càng hơn.

Xin Chúa Kitô, Ngôi Lời Thiên Chúa, chúc phúc cho ông.

Lm PX Vũ Phan Long, OFM

Nguồn: kinhthanh.org