Tình dục, làm sao nói với trẻ vị thành niên?

By

 phanxicovn

 -

fr.aleteia.org, Bénédicte de Dinechin, 2017-03-27

Nói về tình cảm và tình dục với trẻ em không phải là chuyện dễ. Nó làm cho mình đi về với chính xúc cảm, tình dục và đời riêng của mình… Tìm chữ đúng, tìm sách, tìm kinh nghiệm giáo dục, tìm kinh nghiệm cha mẹ, đó là con đường cụ thể có thể giúp cha mẹ gỡ rối trong chuyện này.

100 % trẻ em vị thành niên xem phim khiêu dâm trước khi xong cấp trung học. Với giờ dạy về tình dục, đó là nguồn thông tin duy nhất của chúng về tình dục. Chúng có thể cao hơn bạn cả cái đầu nhưng chúng lạc hướng trong cảm xúc, trong cơ thể của chúng. Bạn không buộc phải thoải mái với các chủ đề này, nhưng bạn phải trao truyền các giá trị của bạn. Làm sao nói với trẻ vị thành niên với tông giọng đúng các vấn đề này mà không len lỏi vào đời của chúng, cũng không tránh né các câu hỏi chúng đặt ra? Tìm đâu tài liệu để mình tự đào tạo? Tuổi nào có thể nói được?

Cha mẹ và các chuyên gia chia sẻ kinh nghiệm của họ đã làm việc gần với các em trẻ.

Tuổi nào là tốt để nói với trẻ con về tình dục?

Không bao giờ quá sớm để nói về tình dục với con mình! Còn rất nhỏ, con trai đã khám phá cơ quan sinh dục của mình và một kỳ thai nghén là dịp để giải thích cho em bé gái, một ngày nào đó, em có thể làm mẹ. Emile, 5 tuổi, nói một cách dễ thương về “kho trứng của mẹ”, còn anh trai 6 tuổi của em thì ngạc nhiên khám phá mình cũng có một “nhà máy gieo hạt”, ông Marc cha của hai em vui vẻ nói. Chỉ sau đó câu chuyện mới thêm thú vị. Ông kể, “chúng tôi xém bị tai nạn xe! Tôi quyết định nói về sản phẩm khiêu dâm với con trai chúng tôi lúc đó cháu học năm thứ 5 trung học. Tôi rất lo lắng, vì theo thống kê cho biết, mỗi trẻ vị thành niên đã từng xem phim khiêu dâm, theo tôi đó là chuyện không thể chấp nhận được. Như vậy, nhân dịp chúng tôi đi một mình trên xe, tôi quyết định nói với cháu. Bề ngoài tôi làm ra vẻ thư thái, nhưng thật sự lòng tôi đầy e ngại. Tôi đưa ra các con số thống kê và tôi hỏi “còn con thì sao?”, chắc chắn cháu sẽ phủ nhận. Và khi cháu trả lời, vẻ như dọn đường, có, con có xem phim khiêu dâm, tôi bám sát tay lái, tôi hoảng lên, tôi tự nhủ “rồi câu tiếp sau là câu gì đây…”. Còn với Eliane, cô giáo trung học thì cho biết “thật may là chúng tôi bàn đến vấn đề này trong gia đình trước khi con học xong trung học”.

Đang trong giai đoạn xáo trộn kích thích tố, không dễ cho một trẻ vị thành niên nói về các vấn đề này. Có thể các em cũng đã sống qua kinh nghiệm yêu đương, thất tình và không muốn nói với cha mẹ. Như khi lái xe, phải tôn trọng luật đi đường, cẩn trọng, giữ một độ xa cần thiết.

Nói gì với trẻ vị thành niên?

Trước khi nói đến chủ đề tình dục, quan trọng là phải làm rõ ràng các lời muốn nói. Trao truyền gì cho trẻ vị thành niên? Đâu là các giá trị quan trọng tự thân? Nói đến tình dục với trẻ vị thành niên cần phải làm sáng tỏ chủ đề này theo cách riêng của mình, nhìn lại quan điểm về chính tình cảm của mình. Mình có muốn nói đến các sợ hãi của mình, nói đến những lần đầu tiên của mình? Nên dùng chữ gì? Nếu vấn đề tình dục của cha mẹ không dính gì đến con cái mình, thì cũng phải biết, trẻ vị thành niên cũng có các chuyện đau lòng vì tình, có thể giúp chúng tương đối hóa kinh nghiệm của chúng và chúng cảm thấy mình được thông cảm. Tất cả đều là vấn đề cân lượng và tôn trọng sự thẹn thùng trong các trao đổi.

Bà Sophie Thiriez, chuyên gia tham vấn vợ chồng và gia đình, làm việc ở trung tâm Tiếp đón Người trẻ ở bệnh viện Mignot, Yvelines khuyên: “Đặt vấn đề mở là làm cho trẻ con suy nghĩ (con nghĩ sao?) chứ không nói bài đã soạn sẵn, tìm dịp trong đời sống hàng ngày (phim ảnh, quảng cáo, băng vệ sinh ở phòng vệ sinh công cộng, thai nghén..) để nói về cái đẹp của cơ thể, của tình dục, chứng tỏ tình yêu mang đến hạnh phúc với một số điều kiện, nói về niềm vui làm người đàn ông/đàn bà, ngắn gọn cho sự ham muốn!” Bà Sophie nói đến những chuyện vấp phải kiểu: “Triệu con đến ‘cha/mẹ sẽ nói cho con nghe về tình dục’, nói về đời sống tình dục thân mật của mình, về kinh nghiệm của mình mà không bao giờ nói gì hết, nói kiểu ‘phải vậy’, ‘không được vậy’, hoặc ‘như thế là dơ bẩn’”.

Còn đối với bà Alice, mẹ của các trẻ vị thành niên lớn, điều quan trọng là nhấn mạnh đến quan hệ: “Chung chung bây giờ, ở đâu cũng nghe nói làm tình = vui (sex = fun!) Tình dục thì đẹp và nó còn xứng đáng để được tốt hơn, cao cả hơn là chỉ để “vui”! Nếu chỉ là vui thì nó làm tổn thương trọn con người, nó làm cho buồn và với thời gian, nó thường làm cho mình tởm chính mình. Tại sao? Vì đó là một kinh nghiệm trọn bản thân mình dấn thân vào, dù muốn dù không, người ta không thể cho cơ thể mình mà không cho trọn bản thân mình”.

Bà Inès de Franclieu, người đào tạo và điều khiển chương trình tôi yêu bạn.com (comje t’aime) chính xác bàn đến các chủ đề tận gốc: “Khơi dậy trách nhiệm trong hành vi dục tính, ngôn ngữ của cơ thể nói lên tình yêu, nói lên việc cho sự sống, là làm cho trẻ vị thành niên suy nghĩ các nền tảng của những đòi hỏi được đưa ra, được  lời hóa, làm cho các em thấy được chúng ta tin tưởng các em là chúng ta có được bài diễn văn tích cực.”

Bà Sophie, người dẫn tiết mục ‘sao tuổi teen’ (teen star) nói thêm: “Nói một cách chung chung là tích cực và đẹp. Hỏi các em làm thế nào các em sống với những gì các em thấy và nghe chung quanh mình, nếu điều đó làm các em lo thì phải hỏi các em. Nói cho các em biết những chuyện đó là đẹp và những chuyện này xứng đáng để có một tình yêu đích thực, cao cả, đẹp đẽ và các em có thể xây dựng được!”

Ông Philippe giúp một nhóm con trai, ông đề nghị các nền tảng cho một cuộc đối thoại: “Hãy nhìn vào chính đời sống tình dục của mình (cha mẹ) như một món quà của Chúa và xin Thần Khí “khôi phục” cái gì cần phải khôi phục”. Đi từ nguyên tắc này (và như thế tô màu lên bài diễn văn của mình với người trẻ), để tình dục là đẹp và nó không thể tách ra với đời sống tình cảm, một đời sống xây dựng qua thời gian, không hấp tấp, không đốt cháy giai đoạn. Dò tìm được sự khác biệt giữa làm tình (hung bạo, xuống cấp, thực phẩm của chuyện buôn bán) và tình dục (một khía cạnh của con người, được Chúa mong muốn, nơi của phẩm chất, phong phú và triển nở).

Mặc dầu như vậy, bạn sợ đụng phải bức tường? “Ngoài các chữ, điều quan trọng đối với trẻ vị thành niên là chúng biết bạn yêu chúng không điều kiện, và bạn có thể đáp ứng nếu chúng cần đến bạn”, bà Maylis nói thêm, bà là cô giáo dạy về sự sống cho các em trẻ.

Các tác hại của sản phẩm khiêu dâm? Nếu bạn thấy đứa con trai lớn của mình “nghiện sản phẩm”, xin đừng hoảng. Có các bác sĩ chuyên gia chuyên trị nghiện ở các Trung tâm Y khoa thuộc Đại học (C.H.U) và một quyển sách mới xuất bản do một nhóm chuyên gia viết: Tự do để yêu thương, tiến trình để đi ra khỏi sự lệ thuộc của sản phẩm khiêu dâm (Libre pour aimer, parcours pour sortir de la porno-dépendance, aux Editions Emmanuel) sẽ là một quyển sách quý giá để giúp những ai muốn đi ra khỏi nạn nghiện này và để tái xây dựng cuộc đời.

Các trạm tiếp sức tốt để đề cập tình dục với các em vị thành niên

Các cha mẹ là những nhà giáo đầu tiên cho con mình, nhưng không phải lúc nào họ cũng đóng vai trò này một cách đầy đủ. Bà Sophie, người dẫn tiết mục ‘sao tuổi teen’ giải thích: “Ở tuổi vị thành niên, các em cần một tiếng nói bên ngoài gia đình,  vì các em đã thuộc lòng những gì cha mẹ nói và các em cần đi “chỗ khác để thấy”, để xây dựng con người mình. Các em trẻ thường nghĩ cha mẹ không có một ý tưởng nào và những gì các em sống hay đòi hỏi (và thường lại rất đúng). Chúng thường sợ phản ứng của cha mẹ (chúng không hoàn toàn sai!). Đúng vậy, rất nhiều cha mẹ không có một ý tưởng nào về những gì xảy ra trong giờ ra chơi… Mặt khác, có một chút e dè trong gia đình, mà điều này lại là đẹp cần phải tôn trọng, cha mẹ thường không có đủ chữ và trẻ con cũng vậy.  Như vậy không phải lo nữa nếu trẻ con không nói gì. Đó là căn vườn bí mật của nó. Chính vì vậy, ở tuổi này các em vị thành niên cần các ‘tiếp sức’ bên ngoài để xây dựng. Chúng sẽ đối diện với “mẫu” của cha mẹ mình với các mẫu khác bên ngoài để làm cho mình một mẫu riêng. Và đó là đúng trong tất cả mọi lãnh vực, không cứ gì trong lãnh vực tình dục”.

Ông bà Anne và Philippe xác nhận: “Một vài cha mẹ đáp ứng được, nhưng rất nhiều cha mẹ chính họ cũng bị tổn thương trong chuyện tình dục của mình khi ở tuổi vị thành niên hay người lớn. Vì thế họ khó với các con còn nhỏ, lại càng khó hơn với các em vị thành niên. Có những cha mẹ rất khéo léo trong lãnh vực này. Ngoài ra, cũng không phải là vấn đề các cha mẹ đáp ứng được hay không, nhưng sẽ hữu ích nếu các em đề cập đến các chủ đề tình dục và đời sống tình yêu với những người được đào tạo để giải thoát được lời, để nghe, để cố vấn, định hướng, trấn an, an ủi, khuyến khích, mang lại can đảm, làm sáng tỏ mà họ không bị tác dụng do tình cảm hay xúc cảm mà cha mẹ có thể có”.

Một mình hoặc có cha mẹ đi kèm, tùy theo các chuyên gia đề nghị, rất nhiều tổ chức có những chương trình giúp trẻ vị thành niên suy nghĩ về đời sống tình cảm hay tình dục của các em. Về các khóa XY, bà Sophie cho biết: “Tôi nghĩ người cha sẽ nói vấn đề tình dục với con trai, nhưng chồng tôi không bao giờ nói chuyện này với cha mẹ của anh, nên anh thấy mình không thể nào nói chuyện một mình với con. Họ cùng đi với nhau đến một khóa, tôi không biết chuyện gì xảy ra, nhưng khi về, họ rất hạnh phúc vì có những giây phút đồng tình giữa hai cha-con”.

Cycloshow và khóa XY: con trai hoặc con gái với cha hoặc mẹ, khóa một ngày.

Teenstar: Khóa 10 buổi, từng nhóm con trai riêng, con gái riêng ở trường trung học.

Dám là chính mình: cho các em tuổi từ 17 đến 22. Khóa về tình dục và phát triển tự tin.

Marta An Nguyễn chuyển dịch