Hãy sinh hoa trái xứng với lòng sám hối
(Chúa Nhật II Mùa Vọng A)
(Br 5,1-9; Pl 1,4-6.8-11; Mt 3,1-12)
(Chúa Nhật II Mùa Vọng A)
(Br 5,1-9; Pl 1,4-6.8-11; Mt 3,1-12)
I. HỌC LỜI CHÚA
1. TIN MỪNG: Mt 3,1-12
1 Hồi ấy, ông Gioan Tẩy Giả đến rao giảng trong hoang địa miền Giuđê rằng: 2 “Anh em hãy sám hối, vì Nước Trời đã đến gần”. 3 Ông chính là người đã được Ngôn sứ Isaia nói tới: “Có tiếng người hô trong hoang địa: hãy dọn sẵn con đường cho Đức Chúa, sửa lối cho thẳng để Người đi”. 4 Ông Gioan mặc áo lông lạc đà, thắt lưng bằng dây da, lấy châu chấu và mật ong rừng làm thức ăn. 5 Bấy giờ, người ta từ Giêrusalem và khắp miền Giuđê, cùng khắp vùng ven sông Giođan, kéo đến với ông. 6 Họ thú tội, và ông làm phép rửa cho họ trong sông Giođan. 7 Thấy nhiều người thuộc phái Pharisêu và phái Xađốc đến chịu phép rửa, ông nói với họ rằng: “Nòi rắn độc kia, ai đã chỉ cho các anh cách trốn cơn thịnh nộ của Thiên Chúa sắp giáng xuống vậy? 8 Các anh hãy sinh hoa quả xứng với lòng sám hối. 9 Và đừng tưởng có thể nghĩ bụng rằng: “Chúng ta đã có tổ phụ Abraham”. Vì tôi nói cho các anh hay: Thiên Chúa có thể làm cho những hòn đá này trở nên con cháu ông Abraham. 10 Cái rìu đã đặt sát gốc cây: Bất cứ cây nào không sinh quả tốt đều bị chặt đi và quăng vào lửa. 11Tôi, tôi làm phép rửa cho các anh trong nước để giục lòng các anh sám hối. Còn Đấng đến sau tôi thì quyền thế hơn tôi, tôi không đáng xách dép cho Người. Người sẽ làm phép rửa cho các anh trong Thánh Thần và lửa. 12 Tay Người cầm nia, Người sẽ rê sạch lúa trong sân. Thóc mẩy thì cho vào kho lẫm, còn thóc lép thì bỏ vào lửa không hề tắt mà đốt đi”.
2. Ý CHÍNH
Tin Mừng hôm nay tường thuật sứ mạng tiền sứ của Gioan Tẩy Giả. Ông chính là “Tiếng hô trong hoang địa kêu gọi người ta dọn đường đón Đấng Thiên Sai”. Ông đã thi hành sứ mạng bằng một lối sống khổ hạnh, nên được dân chúng tín nhiệm và kéo đến nghe giảng, thú tội và chịu phép rửa tại sông Giođan. Ông kêu gọi sự sám hối thực sự, tránh thói đạo đức giả và loan báo về sứ mạng của Đấng Thiên Sai sắp đến.
3. CHÚ THÍCH
- cc. 1-3: + Ông Gioan Tẩy Giả: Là con trai của tư tế Dacaria và bà Êlisabét. Gioan là tên mà sứ thần đã đặt cho khi hiện ra với cha của ông là Dacaria trong Đền Thờ (x. Lc 1,13). Gioan là anh họ của Đức Giêsu và lớn hơn Người sáu tháng tuổi (x. Lc 1,36). Ông được đặc ân khỏi tội tổ tông truyền biểu hiệu qua việc nhảy mừng trong dạ mẹ, khi bà nghe lời chào của Đức Maria đang cưu mang thai nhi Giêsu đến viếng thăm (x. Lc 1,44). Ngay từ nhỏ Gioan đã ẩn mình trong hoang địa. Trước khi Đức Giêsu ra giảng đạo, ông đã đến rao giảng tại vùng sông Giođan và làm phép rửa cho những ai thành tâm sám hối dọn lòng đón Đấng Mêsia hay Đấng Thiên Sai sắp đến (x. Lc 3,3-6). Cuối cùng ông đã bị vua Hêrôđê giết chết vì đã dám đứng ra ngăn cản nhà vua lấy bà chị dâu làm vợ (x. Mt 14,3-12). + Đến rao giảng trong hoang địa miền Giuđê: Đây là vùng đồi núi khô cằn phía Nam thành Giêrikhô, cách Biển Chết 6 cây số. + Anh em hãy sám hối: Sám hối (Mê-ta-noi-a) nghĩa là: nghĩ lại, thay đổi ý kiến, hoán cải, thay đổi hoàn toàn con người từ nội tâm đến cách sống để trở về với Thiên Chúa. + Vì Nước Trời đã đến gần: Nước Trời hay Nước Thiên Chúa (trong các Tin Mừng khác). Đây là kiểu nói tránh nêu thánh danh Thiên Chúa. Người Do thái thời Đức Giêsu đang mong đợi Đấng Mêsia đến thiết lập một Nước Trời mang tính thế tục. Ở đây Gio-an kêu gọi dân chúng sám hối để chuẩn bị gia nhập Nước Trời thiêng liêng do Đấng Mêsia sắp đến sẽ thiết lập. + Ông chính là người đã được Ngôn sứ Isaia nói tới…: Ngôn sứ Isaia sống vào thế kỷ thứ 8 trước Công Nguyên. Ngôn sứ này đã tuyên sấm về thân thế, nơi sinh và triều đại của Đấng Thiên Sai. Lời tuyên sấm của Isaia (40,3-5), gợi lại cuộc giải phóng và hồi hương của người Dothái từ xứ Babylon. Lời này được một ngôn sứ vô danh loan báo sắp xảy ra như một cuộc Xuất Hành thứ hai của dân Dothái. Lời tuyên sấm ấy được ứng nghiệm nơi Gioan Tẩy Giả và Đức Giêsu.
- cc. 4-6: + Ông Gioan mặc áo lông lạc đà: Cách ăn mặc của Gioan giống như Ngôn sứ Êlia (x. 2 V 1,8). Ông có sứ mạng tiên báo về “Ngày của Thiên Chúa” sắp đến (x. Mt 3,1-23). + Ông làm phép rửa cho họ: Thời bấy giờ, người Dothái đã quen với các nghi thức tự mình thanh tẩy theo tục lệ và Lề luật. Ở đây Gioan cử hành nghi thức thanh tẩy bằng nước cho những ai đến nghe giảng để bày tỏ lòng sám hối và chuẩn bị tâm hồn đón chờ Đấng Mêsia sắp đến. Phép rửa của Gioan chỉ là một nghi lễ biểu lộ lòng sám hối, chứ không tha tội như bí tích Rửa tội do Đức Giêsu thiết lập sau này.
- cc. 7-9: + Phái Pharisêu: Pharisêu hay Biệt phái là một nhóm người có khuynh hướng duy linh, ái quốc quá khích, nhiệt tình với Luật Môsê và tuân giữ nhiều luật truyền khẩu. Về đời sống luân lý và đạo đức, họ thường chú trọng hình thức bên ngoài. Về mặt chính trị, họ là những kẻ thù của đế quốc Rôma, nên được dân chúng dành cho nhiều thiện cảm. + Phái Xađốc: Xađốc hay văn nhân là nhóm người xu thời và phóng khoáng, không nhìn nhận truyền thống mà chỉ tuân giữ Lề luật. Họ theo khuynh hướng duy vật, thích văn hoá Hylạp. Họ giữ địa vị cao trong hàng hàng giáo phẩm và thường là người giàu có, nên dù chỉ là thiểu số nhưng họ rất có thế lực. Họ ủng hộ chính quyền Rôma, nên bị dân chúng không ưa. + Nòi rắn độc kia: Trong Kinh Thánh, loài rắn đồng nghĩa với sự xảo trá lọc lừa (x St 3,1). + Cơn thịnh nộ của Thiên Chúa sắp giáng xuống: Theo các ngôn sứ, cuộc chung thẩm và báo oán sẽ xảy ra khi thời đại của Đấng Mêsia bắt đầu. Lúc đó, mọi kẻ tội lỗi đều bị loại khỏi Nước của Đấng Mêsia (x. Is 30,27-33). Ông Gioan tiên báo vị thẩm phán thời cánh chung sẽ đến trong uy quyền, đang khi Đức Giêsu lại xuất hiện như một người tôi tớ hiền lành và khiêm nhường (x. Mt 12,18-21). + Sinh hoa trái xứng với lòng sám hối: Việc ăn năn sám hối trong lòng phải được chứng minh bằng những việc làm bác ái cụ thể. + Chúng ta đã có tổ phụ Abraham: Abraham sống vào thế kỷ 20 trước Công Nguyên. Ông là tổ tiên của người Dothái và tên ông nghĩa là “Cha của những kẻ tin vào Đức Chúa”. Người Dothái cho rằng chỉ cần là con cháu của Abraham là đương nhiên được cứu độ như lời Đức Chúa đã hứa (x. Lc 1,55). Nhưng họ đã lầm, vì để được cứu độ người ta còn phải tuân phục thánh ý Thiên Chúa nữa (x. Mt 8,11). + Thiên Chúa có thể làm cho những hòn đá này trở nên con cháu ông Abraham: Thiên Chúa sẽ chỉ ban ơn cứu độ cho những ai có lòng ăn năn sám hối.
- cc. 10-12: + Cái rìu đã đặt sát gốc cây: Trong Cựu Ước, cây là hình ảnh ám chỉ các dân tộc (x. Is 6,13). Cái rìu để sẵn gốc cây nhằm diễn tả cơn thịnh nộ của Thiên Chúa dành cho dân Dothái đã sắp xảy ra. + Tôi làm phép rửa cho các anh trong nước…: Gioan đã cho thấy sự khác biệt giữa mình với Đấng Thiên Sai như sau: Một là ông chỉ làm phép rửa bằng nước sông để khơi dậy nơi người chịu phép tâm tình sám hối, còn Đấng Thiên Sai sẽ thanh tẩy người ta nhờ ơn của Chúa Thánh Thần và lửa tin yêu. Hai là ông chỉ là người có thân phận thấp kém đang khi Đấng Thiên Sai lại mang thân phận cao quý. Ba là ông chẳng có quyền hành gì, đang khi Đấng Thiên Sai có quyền xét xử để thưởng người lành và phạt kẻ dữ. + Tay Người cầm nia…: Các ngôn sứ Cựu Ước thường diễn tả ngày tận thế bằng hình ảnh của một người đang sàng sảy sân lúa của mình (x. Is 9,2). Ở đây vai trò của Đấng Thiên Sai được diễn tả như ông chủ trong dụ ngôn Nước Trời giống thửa ruộng có pha lẫn cỏ lùng (x. Mt 13,30).
4. CÂU HỎI
II. SỐNG LỜI CHÚA
1. LỜI CHÚA: “Anh em hãy sám hối, vì Nước Trời đã đến gần.” (Mt 3,2)
2. CÂU CHUYỆN: SÁM HỐI CÓ SỨC HOÁ GIẢI THÙ HẬN
Zenkai là một thanh niên Nhật bản khoẻ mạnh, là con trai của một gia đình Công giáo. Anh đến thành phố Êđô lập nghiệp. Anh được nhận làm cận vệ cho một quan chức cao cấp của thành phố này. Zenkai đem lòng yêu cô vợ trẻ của ông chủ và rồi “cây kim lâu ngày cũng lộ ra”, một hôm ông chủ đã bắt gặp hai người phạm tội thông dâm với nhau. Đang lúc nóng giận, ông đã thách đấu kiếm với Zenkai. Trong cuộc đọ sức, Zenkai khoẻ và tài giỏi hơn nên đã đâm ông chủ một nhát trúng ngực và ít ngày sau thì ông qua đời, để lại một đứa con trai mới được 7 tuổi. Zenkai đem bà vợ ông chủ đi chạy trốn. Hai người đến một vùng đồi núi hẻo lánh và phải sống những ngày nghèo khổ, đói khát, nhiều khi phải đi trộm lương thực của dân địa phương ăn cho đỡ đói. Nhưng khi sống gần nhau, Zenkai mới phát hiện ra người phụ nữ trẻ đẹp kia chỉ là một mụ đàn bà lăng loàn, trắc nết. Nhiều lần chị ta đã nặng lời mắng chửi Zenkai và sau cùng đã bỏ rơi anh để theo làm hầu thiếp cho một người giàu có và thế lực trong vùng. Anh cảm thấy buồn bã không thiết đến ăn uống. Càng suy nghĩ anh lại càng thấm thía cho tình đời đen bạc. Rồi anh quyết tâm sám hối bằng việc dành trọn quãng đời còn lại làm một công việc nào đó hữu ích để chuộc lại phần nào tội lỗi của mình.
Một hôm, thấy trên sườn núi gần nơi đang ở có một đường đèo lồi lõm trơn trượt rất nguy hiểm cho người qua lại, khiến nhiều người đã bị té xuống vực sâu chết thảm khi đi qua đoạn đường này, anh quyết định đào một con đường hầm xuyên qua núi để giúp người ta khỏi bị tai nạn tương tự. Ban ngày anh vào làng làm thuê kiếm sống. Đêm đến anh đốt đèn và miệt mài đào hầm xuyên qua vách núi. Mười ba năm sau, khi Zenkai được 40 tuổi, con đường hầm đã gần hoàn tất. Ước tính chỉ 2 năm nữa là anh sẽ hoàn thành đường hầm. Ngày nọ, đứa con trai của ông chủ cũ giờ đây đã trở thành một trang thanh niên 20 tuổi khoẻ mạnh, cậu tìm đến gặp Zenkai và đòi thách đấu để trả thù cho cha. Zenkai đồng ý nhưng yêu cầu hoãn lại 2 năm để có thời giờ hoàn thành tâm nguyện và được chàng thanh niên kia đồng ý. Rồi khi thấy Zenkai hằng ngày phải làm việc quá vất vả, anh ta đã tình nguyện giúp một tay cho công việc chóng xong hầu sớm trả thù cho cha. Nhưng trong thời gian làm việc chung, chàng thanh niên rất khâm phục dũng khí và sự chuyên cần của kẻ thù đã giết cha mình. Cuối cùng thì công việc đào hầm cũng xong và dân chúng hai bên đã có thể qua lại một cách an toàn. Bấy giờ Zenkai nói với chàng thanh niên: “Tâm nguyện của ta đã hoàn tất. Vậy anh hãy lấy đầu của ta để báo thù cho cha anh.” Nhưng chàng thanh niên kia đã nghẹn ngào xúc động nói: “Bây giờ làm sao con có thể giết chết thầy được, khi mà thầy đã thật lòng sám hối và đã làm được một việc lớn lao như thế kia để đền tội?”
Chính tinh thần sám hối và sự quyết tâm làm việc thiện của Zenkai đã có sức mạnh cảm hoá và biến một kẻ vốn là kẻ thù trở thành bạn hữu của mình. Một con người mang tâm trạng thù hận mà còn mủi lòng trước sự thành tâm sám hối như vậy, phương chi Thiên Chúa lại chẳng đoái thương tha thứ và ban ơn cứu độ cho những tội nhân thật lòng sám hối hay sao?
3. SUY NIỆM
1) “Anh em hãy sám hối, vì Nước Trời đã đến gần”
Đây là lời rao giảng của Gioan Tẩy Giả trong hoang địa miền Giuđê. Sứ mạng tiền hô cho Đấng Thiên Sai của Gioan đã được Ngôn sứ Isaia tuyên sấm như sau: “Có tiếng người hô trong hoang địa: hãy dọn sẵn con đường cho Đức Chúa, sửa lối cho thẳng để Người đi.” Ông mang dáng vẻ của Ngôn sứ Êlia ngày xưa qua việc mặc áo bằng lông lạc đà, thắt lưng bằng dây da thú, ăn châu chấu và uống mật ong rừng giống Êlia.
Nội dung những điều Gioan Tẩy Giả loan báo đã được Tin Mừng Mátthêu tóm lại như sau: Hãy chuẩn bị tâm hồn đón Đấng Thiên Sai sắp đến thiết lập Nước Trời. Đấng ấy sẽ là vị Thẩm Phán công minh tách biệt người lành ra khỏi kẻ dữ, giống như người nông dân phân biệt thóc mẩy với thóc lép: “Thóc mẩy thì thu vào kho, thóc lép thì bỏ vào lửa mà đốt đi.” (Mt 3,12). Người sẽ thanh tẩy người ta nhờ quyền năng Thánh Thần và trong lửa tin yêu như trong ngày lễ Ngũ Tuần sau này. Muốn được ơn cứu độ thì ngay từ bây giờ người ta phải thực lòng sám hối ăn năn.
2) Phải thực lòng sám hối bằng việc sinh trái tốt
Bấy giờ, người ta từ Giêrusalem và khắp miền Giuđê, cùng khắp vùng ven sông Giođan, kéo đến với ông Gioan. Thấy nhiều người thuộc phái Pharisêu và phái Xađốc đến xin chịu phép rửa, Gioan đã nói với họ rằng: “Nòi rắn độc kia, ai đã chỉ cho các anh cách trốn cơn thịnh nộ của Thiên Chúa sắp giáng xuống vậy?” Gioan biết việc đến xin chịu phép rửa chỉ là “cách trốn cơn thịnh nộ của Thiên Chúa sắp giáng xuống” mà thôi, chứ bọn người này không thực lòng sám hối. Họ coi phép rửa của ông Gioan chỉ là một nghi thức để tránh bị Thiên Chúa trừng phạt. Thái độ trọng hình thức bề ngoài là căn bệnh cố hữu của những người Pharisêu và Xađốc vốn tự coi mình là người công chính! Gioan đã nghiêm khắc cảnh cáo họ như sau: “Cái rìu đã đặt sát gốc cây. Bất cứ cây nào không sinh quả tốt đều bị chặt đi và quăng vào lửa.” (Mt 3,10).
Thực ra Đấng Thiên Sai là Đức Giêsu không phải là vị Thẩm phán ưa trừng phạt như Gioan đã rao giảng, nhưng lời kêu gọi sám hối của ông vẫn còn nguyên giá trị. Ngày nay các tín hữu chúng ta cũng không sám hối do sợ hãi, nhưng sám hối nhờ tin vào tình thương của Đức Giêsu là Con yêu dấu của Thiên Chúa. Mùa Vọng là thời kỳ thôi thúc chúng ta sám hối để chờ đón Đấng Thiên Sai sắp đến. Đức Giêsu đã đến trong âm thầm ở Bêlem cách đây hơn 2.000 năm, và Người sẽ lại đến vào ngày tận thế để phán xét nhân loại. Ngày nay, Người vẫn đang đến với mỗi người chúng ta qua Bí tích Thánh Thể và trong các biến cố may rủi xảy ra trong cuộc đời chúng ta.
3) Sám hối là giao hoà với Thiên Chúa và hoà giải với tha nhân
- Sám hối thực sự là ăn năn vì đã làm những điều xấu khiến khuôn mặt Đức Giêsu trở nên méo mó trước mặt thế gian. Sám hối đòi mỗi người tự vấn lương tâm về lời nói việc làm đã gây ra sự thù oán với người khác, về những hành động thiếu khoan dung đã xử với đồng loại. Sám hối là khiêm tốn nhận phần trách nhiệm của mình trước bao cái xấu cái ác đã và đang xảy ra trên thế giới hôm nay. Một tín hữu có lòng sám hối ăn năn thực sự chính là bước đầu để nên hoàn thiện. Một Hội Thánh can đảm sám hối, dám nhìn nhận phần thiếu sót của mình trong lịch sử là dấu chỉ Hội Thánh ấy đang quyết tâm vươn tới sự thánh thiện thực sự.
- Trong bài Tin Mừng hôm nay, Gioan đã kéo chúng ta ra khỏi thái độ tự mãn của người Pharisêu xưa khi ông nói: “Đừng tưởng có thể nghĩ rằng: Chúng ta đã có tổ phụ Abraham.” (Mt 3,8). Cũng vậy, người tín hữu hôm nay đừng nghĩ rằng khi chịu phép rửa tội trở thành người Công giáo là đương nhiên sẽ được vào Nước Trời, đừng tưởng rằng cứ đến nhà thờ dự lễ Chúa Nhật theo luật buộc, cứ đọc kinh lần hạt hằng ngày cách máy móc là đương nhiên sẽ được hưởng ơn cứu độ. Hôm nay Gioan dạy chúng ta: muốn được vào Nước Trời thì điều quan trọng nhất là phải nhìn nhận tội lỗi của mình để giao hoà với Thiên Chúa, và phải “sinh quả tốt” là làm các việc lành. Trong ngày phán xét, Vua Thẩm Phán sẽ xét xử chúng ta không dựa trên đức tin hình thức nhưng trên đức tin thực sự biểu lộ qua đức ái cụ thể. Bấy giờ Vua Thẩm Phán sẽ nói với những kẻ không làm việc lành như sau: “Quân bị nguyền rủa kia, đi đi cho khuất mắt Ta mà vào lửa đời đời, nơi dành sẵn cho tên Ác Quỷ và các sứ thần của nó. Vì xưa Ta đói các ngươi đã không cho ăn, Ta khát các ngươi đã không cho uống. Ta là khách lạ các ngươi đã không tiếp rước, Ta trần truồng các ngươi đã không cho mặc. Ta đau yếu và ngồi tù, các ngươi đã chẳng thăm nom.” (Mt 25,41-43).
4) Sám hối đòi phải quyết tâm hoán cải cụ thể
Trong những ngày Mùa Vọng này, ngoài việc tham dự các buổi tĩnh tâm Mùa Vọng và lãnh Bí tích Giao Hoà để dọn tâm hồn mừng Chúa Giáng Sinh, mỗi người chúng ta còn phải hoán cải đời sống cách cụ thể bằng việc quyết tâm tu sửa một thói hư đang mắc phải như: hạn chế uống rượu say sưa, bớt hút một điếu thuốc để dành tiền cho người nghèo; kềm chế tính nóng giận, đi lễ trước giờ cử hành 5-10 phút, mỗi ngày làm ít nhất một việc tốt phục vụ tha nhân… để cuộc đời chúng ta ngày một nên tốt hơn hầu xứng đáng được hưởng ơn cứu độ như lời Gioan rao giảng.
4. THẢO LUẬN
1) Hiện nay bạn thấy giáo xứ, hội đoàn hay gia đình của bạn có điều gì chưa phù hợp với đòi hỏi bác ái yêu thương của Đức Kitô, và nên cớ cho lương dân khinh thường đạo Chúa không?
2) Hiện giờ bạn thấy mình cần cấp thời hoán cải và canh tân điều gì trong những ngày Mùa Vọng này?
5. NGUYỆN CẦU
- LẠY CHÚA GIÊSU! Sám hối không phải là điều dễ làm, vì chúng con thường không đủ khiêm tốn để nhìn nhận lỗi lầm của mình. Xin cho chúng con biết dũng cảm điều chỉnh những sai lỗi, luôn tỉnh táo để khỏi rơi vào ảo tưởng về sự thánh thiện của mình và tránh thói đạo đức giả hình của người Pharisêu và phái Xađốc xưa đã bị ông Gioan nặng lời quở trách.
- LẠY CHÚA! Con cảm thấy những lời quở trách của Gioan trong Tin Mừng hôm nay rất phù hợp với thực trạng tâm hồn con. Nhiều lần con cũng tự mãn về lòng đạo đức hình thức và nghĩ mình đáng hưởng ơn cứu độ. Thật ra, muốn được Chúa ban ơn cứu độ, ngòai việc cầu nguyện dự lễ, con còn cần phải hồi tâm sám hối tội lỗi và quyết tâm đổi mới đời sống để nên giống Chúa hơn. Xin cho con trong Mùa Vọng này quyết tâm phát sinh trái tốt bằng việc tập làm các việc tốt ngược lại thói xấu con đang mắc phải như kinh “Cải tội bảy mối có bảy đức” để xứng đáng nhận được ơn cứu độ của Chúa.
X) HIỆP CÙNG MẸ MARIA.
Đ) XIN CHÚA NHẬM LỜI CHÚNG CON.
1. TIN MỪNG: Mt 3,1-12
1 Hồi ấy, ông Gioan Tẩy Giả đến rao giảng trong hoang địa miền Giuđê rằng: 2 “Anh em hãy sám hối, vì Nước Trời đã đến gần”. 3 Ông chính là người đã được Ngôn sứ Isaia nói tới: “Có tiếng người hô trong hoang địa: hãy dọn sẵn con đường cho Đức Chúa, sửa lối cho thẳng để Người đi”. 4 Ông Gioan mặc áo lông lạc đà, thắt lưng bằng dây da, lấy châu chấu và mật ong rừng làm thức ăn. 5 Bấy giờ, người ta từ Giêrusalem và khắp miền Giuđê, cùng khắp vùng ven sông Giođan, kéo đến với ông. 6 Họ thú tội, và ông làm phép rửa cho họ trong sông Giođan. 7 Thấy nhiều người thuộc phái Pharisêu và phái Xađốc đến chịu phép rửa, ông nói với họ rằng: “Nòi rắn độc kia, ai đã chỉ cho các anh cách trốn cơn thịnh nộ của Thiên Chúa sắp giáng xuống vậy? 8 Các anh hãy sinh hoa quả xứng với lòng sám hối. 9 Và đừng tưởng có thể nghĩ bụng rằng: “Chúng ta đã có tổ phụ Abraham”. Vì tôi nói cho các anh hay: Thiên Chúa có thể làm cho những hòn đá này trở nên con cháu ông Abraham. 10 Cái rìu đã đặt sát gốc cây: Bất cứ cây nào không sinh quả tốt đều bị chặt đi và quăng vào lửa. 11Tôi, tôi làm phép rửa cho các anh trong nước để giục lòng các anh sám hối. Còn Đấng đến sau tôi thì quyền thế hơn tôi, tôi không đáng xách dép cho Người. Người sẽ làm phép rửa cho các anh trong Thánh Thần và lửa. 12 Tay Người cầm nia, Người sẽ rê sạch lúa trong sân. Thóc mẩy thì cho vào kho lẫm, còn thóc lép thì bỏ vào lửa không hề tắt mà đốt đi”.
2. Ý CHÍNH
Tin Mừng hôm nay tường thuật sứ mạng tiền sứ của Gioan Tẩy Giả. Ông chính là “Tiếng hô trong hoang địa kêu gọi người ta dọn đường đón Đấng Thiên Sai”. Ông đã thi hành sứ mạng bằng một lối sống khổ hạnh, nên được dân chúng tín nhiệm và kéo đến nghe giảng, thú tội và chịu phép rửa tại sông Giođan. Ông kêu gọi sự sám hối thực sự, tránh thói đạo đức giả và loan báo về sứ mạng của Đấng Thiên Sai sắp đến.
3. CHÚ THÍCH
- cc. 1-3: + Ông Gioan Tẩy Giả: Là con trai của tư tế Dacaria và bà Êlisabét. Gioan là tên mà sứ thần đã đặt cho khi hiện ra với cha của ông là Dacaria trong Đền Thờ (x. Lc 1,13). Gioan là anh họ của Đức Giêsu và lớn hơn Người sáu tháng tuổi (x. Lc 1,36). Ông được đặc ân khỏi tội tổ tông truyền biểu hiệu qua việc nhảy mừng trong dạ mẹ, khi bà nghe lời chào của Đức Maria đang cưu mang thai nhi Giêsu đến viếng thăm (x. Lc 1,44). Ngay từ nhỏ Gioan đã ẩn mình trong hoang địa. Trước khi Đức Giêsu ra giảng đạo, ông đã đến rao giảng tại vùng sông Giođan và làm phép rửa cho những ai thành tâm sám hối dọn lòng đón Đấng Mêsia hay Đấng Thiên Sai sắp đến (x. Lc 3,3-6). Cuối cùng ông đã bị vua Hêrôđê giết chết vì đã dám đứng ra ngăn cản nhà vua lấy bà chị dâu làm vợ (x. Mt 14,3-12). + Đến rao giảng trong hoang địa miền Giuđê: Đây là vùng đồi núi khô cằn phía Nam thành Giêrikhô, cách Biển Chết 6 cây số. + Anh em hãy sám hối: Sám hối (Mê-ta-noi-a) nghĩa là: nghĩ lại, thay đổi ý kiến, hoán cải, thay đổi hoàn toàn con người từ nội tâm đến cách sống để trở về với Thiên Chúa. + Vì Nước Trời đã đến gần: Nước Trời hay Nước Thiên Chúa (trong các Tin Mừng khác). Đây là kiểu nói tránh nêu thánh danh Thiên Chúa. Người Do thái thời Đức Giêsu đang mong đợi Đấng Mêsia đến thiết lập một Nước Trời mang tính thế tục. Ở đây Gio-an kêu gọi dân chúng sám hối để chuẩn bị gia nhập Nước Trời thiêng liêng do Đấng Mêsia sắp đến sẽ thiết lập. + Ông chính là người đã được Ngôn sứ Isaia nói tới…: Ngôn sứ Isaia sống vào thế kỷ thứ 8 trước Công Nguyên. Ngôn sứ này đã tuyên sấm về thân thế, nơi sinh và triều đại của Đấng Thiên Sai. Lời tuyên sấm của Isaia (40,3-5), gợi lại cuộc giải phóng và hồi hương của người Dothái từ xứ Babylon. Lời này được một ngôn sứ vô danh loan báo sắp xảy ra như một cuộc Xuất Hành thứ hai của dân Dothái. Lời tuyên sấm ấy được ứng nghiệm nơi Gioan Tẩy Giả và Đức Giêsu.
- cc. 4-6: + Ông Gioan mặc áo lông lạc đà: Cách ăn mặc của Gioan giống như Ngôn sứ Êlia (x. 2 V 1,8). Ông có sứ mạng tiên báo về “Ngày của Thiên Chúa” sắp đến (x. Mt 3,1-23). + Ông làm phép rửa cho họ: Thời bấy giờ, người Dothái đã quen với các nghi thức tự mình thanh tẩy theo tục lệ và Lề luật. Ở đây Gioan cử hành nghi thức thanh tẩy bằng nước cho những ai đến nghe giảng để bày tỏ lòng sám hối và chuẩn bị tâm hồn đón chờ Đấng Mêsia sắp đến. Phép rửa của Gioan chỉ là một nghi lễ biểu lộ lòng sám hối, chứ không tha tội như bí tích Rửa tội do Đức Giêsu thiết lập sau này.
- cc. 7-9: + Phái Pharisêu: Pharisêu hay Biệt phái là một nhóm người có khuynh hướng duy linh, ái quốc quá khích, nhiệt tình với Luật Môsê và tuân giữ nhiều luật truyền khẩu. Về đời sống luân lý và đạo đức, họ thường chú trọng hình thức bên ngoài. Về mặt chính trị, họ là những kẻ thù của đế quốc Rôma, nên được dân chúng dành cho nhiều thiện cảm. + Phái Xađốc: Xađốc hay văn nhân là nhóm người xu thời và phóng khoáng, không nhìn nhận truyền thống mà chỉ tuân giữ Lề luật. Họ theo khuynh hướng duy vật, thích văn hoá Hylạp. Họ giữ địa vị cao trong hàng hàng giáo phẩm và thường là người giàu có, nên dù chỉ là thiểu số nhưng họ rất có thế lực. Họ ủng hộ chính quyền Rôma, nên bị dân chúng không ưa. + Nòi rắn độc kia: Trong Kinh Thánh, loài rắn đồng nghĩa với sự xảo trá lọc lừa (x St 3,1). + Cơn thịnh nộ của Thiên Chúa sắp giáng xuống: Theo các ngôn sứ, cuộc chung thẩm và báo oán sẽ xảy ra khi thời đại của Đấng Mêsia bắt đầu. Lúc đó, mọi kẻ tội lỗi đều bị loại khỏi Nước của Đấng Mêsia (x. Is 30,27-33). Ông Gioan tiên báo vị thẩm phán thời cánh chung sẽ đến trong uy quyền, đang khi Đức Giêsu lại xuất hiện như một người tôi tớ hiền lành và khiêm nhường (x. Mt 12,18-21). + Sinh hoa trái xứng với lòng sám hối: Việc ăn năn sám hối trong lòng phải được chứng minh bằng những việc làm bác ái cụ thể. + Chúng ta đã có tổ phụ Abraham: Abraham sống vào thế kỷ 20 trước Công Nguyên. Ông là tổ tiên của người Dothái và tên ông nghĩa là “Cha của những kẻ tin vào Đức Chúa”. Người Dothái cho rằng chỉ cần là con cháu của Abraham là đương nhiên được cứu độ như lời Đức Chúa đã hứa (x. Lc 1,55). Nhưng họ đã lầm, vì để được cứu độ người ta còn phải tuân phục thánh ý Thiên Chúa nữa (x. Mt 8,11). + Thiên Chúa có thể làm cho những hòn đá này trở nên con cháu ông Abraham: Thiên Chúa sẽ chỉ ban ơn cứu độ cho những ai có lòng ăn năn sám hối.
- cc. 10-12: + Cái rìu đã đặt sát gốc cây: Trong Cựu Ước, cây là hình ảnh ám chỉ các dân tộc (x. Is 6,13). Cái rìu để sẵn gốc cây nhằm diễn tả cơn thịnh nộ của Thiên Chúa dành cho dân Dothái đã sắp xảy ra. + Tôi làm phép rửa cho các anh trong nước…: Gioan đã cho thấy sự khác biệt giữa mình với Đấng Thiên Sai như sau: Một là ông chỉ làm phép rửa bằng nước sông để khơi dậy nơi người chịu phép tâm tình sám hối, còn Đấng Thiên Sai sẽ thanh tẩy người ta nhờ ơn của Chúa Thánh Thần và lửa tin yêu. Hai là ông chỉ là người có thân phận thấp kém đang khi Đấng Thiên Sai lại mang thân phận cao quý. Ba là ông chẳng có quyền hành gì, đang khi Đấng Thiên Sai có quyền xét xử để thưởng người lành và phạt kẻ dữ. + Tay Người cầm nia…: Các ngôn sứ Cựu Ước thường diễn tả ngày tận thế bằng hình ảnh của một người đang sàng sảy sân lúa của mình (x. Is 9,2). Ở đây vai trò của Đấng Thiên Sai được diễn tả như ông chủ trong dụ ngôn Nước Trời giống thửa ruộng có pha lẫn cỏ lùng (x. Mt 13,30).
4. CÂU HỎI
1) Gioan Tẩy Giả là ai?
2) Sứ mạng của ông là gì?
3) Phái Pharisêu khác với phái Xađốc ở những điểm nào?
4) Abraham là ai? Điều kiện để được ơn cứu độ là gì?
5) Gioan so sánh sự khác biệt giữa ông với Đấng Thiên Sai thế nào về phép rửa, thân thế và quyền năng?
2) Sứ mạng của ông là gì?
3) Phái Pharisêu khác với phái Xađốc ở những điểm nào?
4) Abraham là ai? Điều kiện để được ơn cứu độ là gì?
5) Gioan so sánh sự khác biệt giữa ông với Đấng Thiên Sai thế nào về phép rửa, thân thế và quyền năng?
II. SỐNG LỜI CHÚA
1. LỜI CHÚA: “Anh em hãy sám hối, vì Nước Trời đã đến gần.” (Mt 3,2)
2. CÂU CHUYỆN: SÁM HỐI CÓ SỨC HOÁ GIẢI THÙ HẬN
Zenkai là một thanh niên Nhật bản khoẻ mạnh, là con trai của một gia đình Công giáo. Anh đến thành phố Êđô lập nghiệp. Anh được nhận làm cận vệ cho một quan chức cao cấp của thành phố này. Zenkai đem lòng yêu cô vợ trẻ của ông chủ và rồi “cây kim lâu ngày cũng lộ ra”, một hôm ông chủ đã bắt gặp hai người phạm tội thông dâm với nhau. Đang lúc nóng giận, ông đã thách đấu kiếm với Zenkai. Trong cuộc đọ sức, Zenkai khoẻ và tài giỏi hơn nên đã đâm ông chủ một nhát trúng ngực và ít ngày sau thì ông qua đời, để lại một đứa con trai mới được 7 tuổi. Zenkai đem bà vợ ông chủ đi chạy trốn. Hai người đến một vùng đồi núi hẻo lánh và phải sống những ngày nghèo khổ, đói khát, nhiều khi phải đi trộm lương thực của dân địa phương ăn cho đỡ đói. Nhưng khi sống gần nhau, Zenkai mới phát hiện ra người phụ nữ trẻ đẹp kia chỉ là một mụ đàn bà lăng loàn, trắc nết. Nhiều lần chị ta đã nặng lời mắng chửi Zenkai và sau cùng đã bỏ rơi anh để theo làm hầu thiếp cho một người giàu có và thế lực trong vùng. Anh cảm thấy buồn bã không thiết đến ăn uống. Càng suy nghĩ anh lại càng thấm thía cho tình đời đen bạc. Rồi anh quyết tâm sám hối bằng việc dành trọn quãng đời còn lại làm một công việc nào đó hữu ích để chuộc lại phần nào tội lỗi của mình.
Một hôm, thấy trên sườn núi gần nơi đang ở có một đường đèo lồi lõm trơn trượt rất nguy hiểm cho người qua lại, khiến nhiều người đã bị té xuống vực sâu chết thảm khi đi qua đoạn đường này, anh quyết định đào một con đường hầm xuyên qua núi để giúp người ta khỏi bị tai nạn tương tự. Ban ngày anh vào làng làm thuê kiếm sống. Đêm đến anh đốt đèn và miệt mài đào hầm xuyên qua vách núi. Mười ba năm sau, khi Zenkai được 40 tuổi, con đường hầm đã gần hoàn tất. Ước tính chỉ 2 năm nữa là anh sẽ hoàn thành đường hầm. Ngày nọ, đứa con trai của ông chủ cũ giờ đây đã trở thành một trang thanh niên 20 tuổi khoẻ mạnh, cậu tìm đến gặp Zenkai và đòi thách đấu để trả thù cho cha. Zenkai đồng ý nhưng yêu cầu hoãn lại 2 năm để có thời giờ hoàn thành tâm nguyện và được chàng thanh niên kia đồng ý. Rồi khi thấy Zenkai hằng ngày phải làm việc quá vất vả, anh ta đã tình nguyện giúp một tay cho công việc chóng xong hầu sớm trả thù cho cha. Nhưng trong thời gian làm việc chung, chàng thanh niên rất khâm phục dũng khí và sự chuyên cần của kẻ thù đã giết cha mình. Cuối cùng thì công việc đào hầm cũng xong và dân chúng hai bên đã có thể qua lại một cách an toàn. Bấy giờ Zenkai nói với chàng thanh niên: “Tâm nguyện của ta đã hoàn tất. Vậy anh hãy lấy đầu của ta để báo thù cho cha anh.” Nhưng chàng thanh niên kia đã nghẹn ngào xúc động nói: “Bây giờ làm sao con có thể giết chết thầy được, khi mà thầy đã thật lòng sám hối và đã làm được một việc lớn lao như thế kia để đền tội?”
Chính tinh thần sám hối và sự quyết tâm làm việc thiện của Zenkai đã có sức mạnh cảm hoá và biến một kẻ vốn là kẻ thù trở thành bạn hữu của mình. Một con người mang tâm trạng thù hận mà còn mủi lòng trước sự thành tâm sám hối như vậy, phương chi Thiên Chúa lại chẳng đoái thương tha thứ và ban ơn cứu độ cho những tội nhân thật lòng sám hối hay sao?
3. SUY NIỆM
1) “Anh em hãy sám hối, vì Nước Trời đã đến gần”
Đây là lời rao giảng của Gioan Tẩy Giả trong hoang địa miền Giuđê. Sứ mạng tiền hô cho Đấng Thiên Sai của Gioan đã được Ngôn sứ Isaia tuyên sấm như sau: “Có tiếng người hô trong hoang địa: hãy dọn sẵn con đường cho Đức Chúa, sửa lối cho thẳng để Người đi.” Ông mang dáng vẻ của Ngôn sứ Êlia ngày xưa qua việc mặc áo bằng lông lạc đà, thắt lưng bằng dây da thú, ăn châu chấu và uống mật ong rừng giống Êlia.
Nội dung những điều Gioan Tẩy Giả loan báo đã được Tin Mừng Mátthêu tóm lại như sau: Hãy chuẩn bị tâm hồn đón Đấng Thiên Sai sắp đến thiết lập Nước Trời. Đấng ấy sẽ là vị Thẩm Phán công minh tách biệt người lành ra khỏi kẻ dữ, giống như người nông dân phân biệt thóc mẩy với thóc lép: “Thóc mẩy thì thu vào kho, thóc lép thì bỏ vào lửa mà đốt đi.” (Mt 3,12). Người sẽ thanh tẩy người ta nhờ quyền năng Thánh Thần và trong lửa tin yêu như trong ngày lễ Ngũ Tuần sau này. Muốn được ơn cứu độ thì ngay từ bây giờ người ta phải thực lòng sám hối ăn năn.
2) Phải thực lòng sám hối bằng việc sinh trái tốt
Bấy giờ, người ta từ Giêrusalem và khắp miền Giuđê, cùng khắp vùng ven sông Giođan, kéo đến với ông Gioan. Thấy nhiều người thuộc phái Pharisêu và phái Xađốc đến xin chịu phép rửa, Gioan đã nói với họ rằng: “Nòi rắn độc kia, ai đã chỉ cho các anh cách trốn cơn thịnh nộ của Thiên Chúa sắp giáng xuống vậy?” Gioan biết việc đến xin chịu phép rửa chỉ là “cách trốn cơn thịnh nộ của Thiên Chúa sắp giáng xuống” mà thôi, chứ bọn người này không thực lòng sám hối. Họ coi phép rửa của ông Gioan chỉ là một nghi thức để tránh bị Thiên Chúa trừng phạt. Thái độ trọng hình thức bề ngoài là căn bệnh cố hữu của những người Pharisêu và Xađốc vốn tự coi mình là người công chính! Gioan đã nghiêm khắc cảnh cáo họ như sau: “Cái rìu đã đặt sát gốc cây. Bất cứ cây nào không sinh quả tốt đều bị chặt đi và quăng vào lửa.” (Mt 3,10).
Thực ra Đấng Thiên Sai là Đức Giêsu không phải là vị Thẩm phán ưa trừng phạt như Gioan đã rao giảng, nhưng lời kêu gọi sám hối của ông vẫn còn nguyên giá trị. Ngày nay các tín hữu chúng ta cũng không sám hối do sợ hãi, nhưng sám hối nhờ tin vào tình thương của Đức Giêsu là Con yêu dấu của Thiên Chúa. Mùa Vọng là thời kỳ thôi thúc chúng ta sám hối để chờ đón Đấng Thiên Sai sắp đến. Đức Giêsu đã đến trong âm thầm ở Bêlem cách đây hơn 2.000 năm, và Người sẽ lại đến vào ngày tận thế để phán xét nhân loại. Ngày nay, Người vẫn đang đến với mỗi người chúng ta qua Bí tích Thánh Thể và trong các biến cố may rủi xảy ra trong cuộc đời chúng ta.
3) Sám hối là giao hoà với Thiên Chúa và hoà giải với tha nhân
- Sám hối thực sự là ăn năn vì đã làm những điều xấu khiến khuôn mặt Đức Giêsu trở nên méo mó trước mặt thế gian. Sám hối đòi mỗi người tự vấn lương tâm về lời nói việc làm đã gây ra sự thù oán với người khác, về những hành động thiếu khoan dung đã xử với đồng loại. Sám hối là khiêm tốn nhận phần trách nhiệm của mình trước bao cái xấu cái ác đã và đang xảy ra trên thế giới hôm nay. Một tín hữu có lòng sám hối ăn năn thực sự chính là bước đầu để nên hoàn thiện. Một Hội Thánh can đảm sám hối, dám nhìn nhận phần thiếu sót của mình trong lịch sử là dấu chỉ Hội Thánh ấy đang quyết tâm vươn tới sự thánh thiện thực sự.
- Trong bài Tin Mừng hôm nay, Gioan đã kéo chúng ta ra khỏi thái độ tự mãn của người Pharisêu xưa khi ông nói: “Đừng tưởng có thể nghĩ rằng: Chúng ta đã có tổ phụ Abraham.” (Mt 3,8). Cũng vậy, người tín hữu hôm nay đừng nghĩ rằng khi chịu phép rửa tội trở thành người Công giáo là đương nhiên sẽ được vào Nước Trời, đừng tưởng rằng cứ đến nhà thờ dự lễ Chúa Nhật theo luật buộc, cứ đọc kinh lần hạt hằng ngày cách máy móc là đương nhiên sẽ được hưởng ơn cứu độ. Hôm nay Gioan dạy chúng ta: muốn được vào Nước Trời thì điều quan trọng nhất là phải nhìn nhận tội lỗi của mình để giao hoà với Thiên Chúa, và phải “sinh quả tốt” là làm các việc lành. Trong ngày phán xét, Vua Thẩm Phán sẽ xét xử chúng ta không dựa trên đức tin hình thức nhưng trên đức tin thực sự biểu lộ qua đức ái cụ thể. Bấy giờ Vua Thẩm Phán sẽ nói với những kẻ không làm việc lành như sau: “Quân bị nguyền rủa kia, đi đi cho khuất mắt Ta mà vào lửa đời đời, nơi dành sẵn cho tên Ác Quỷ và các sứ thần của nó. Vì xưa Ta đói các ngươi đã không cho ăn, Ta khát các ngươi đã không cho uống. Ta là khách lạ các ngươi đã không tiếp rước, Ta trần truồng các ngươi đã không cho mặc. Ta đau yếu và ngồi tù, các ngươi đã chẳng thăm nom.” (Mt 25,41-43).
4) Sám hối đòi phải quyết tâm hoán cải cụ thể
Trong những ngày Mùa Vọng này, ngoài việc tham dự các buổi tĩnh tâm Mùa Vọng và lãnh Bí tích Giao Hoà để dọn tâm hồn mừng Chúa Giáng Sinh, mỗi người chúng ta còn phải hoán cải đời sống cách cụ thể bằng việc quyết tâm tu sửa một thói hư đang mắc phải như: hạn chế uống rượu say sưa, bớt hút một điếu thuốc để dành tiền cho người nghèo; kềm chế tính nóng giận, đi lễ trước giờ cử hành 5-10 phút, mỗi ngày làm ít nhất một việc tốt phục vụ tha nhân… để cuộc đời chúng ta ngày một nên tốt hơn hầu xứng đáng được hưởng ơn cứu độ như lời Gioan rao giảng.
4. THẢO LUẬN
1) Hiện nay bạn thấy giáo xứ, hội đoàn hay gia đình của bạn có điều gì chưa phù hợp với đòi hỏi bác ái yêu thương của Đức Kitô, và nên cớ cho lương dân khinh thường đạo Chúa không?
2) Hiện giờ bạn thấy mình cần cấp thời hoán cải và canh tân điều gì trong những ngày Mùa Vọng này?
5. NGUYỆN CẦU
- LẠY CHÚA GIÊSU! Sám hối không phải là điều dễ làm, vì chúng con thường không đủ khiêm tốn để nhìn nhận lỗi lầm của mình. Xin cho chúng con biết dũng cảm điều chỉnh những sai lỗi, luôn tỉnh táo để khỏi rơi vào ảo tưởng về sự thánh thiện của mình và tránh thói đạo đức giả hình của người Pharisêu và phái Xađốc xưa đã bị ông Gioan nặng lời quở trách.
- LẠY CHÚA! Con cảm thấy những lời quở trách của Gioan trong Tin Mừng hôm nay rất phù hợp với thực trạng tâm hồn con. Nhiều lần con cũng tự mãn về lòng đạo đức hình thức và nghĩ mình đáng hưởng ơn cứu độ. Thật ra, muốn được Chúa ban ơn cứu độ, ngòai việc cầu nguyện dự lễ, con còn cần phải hồi tâm sám hối tội lỗi và quyết tâm đổi mới đời sống để nên giống Chúa hơn. Xin cho con trong Mùa Vọng này quyết tâm phát sinh trái tốt bằng việc tập làm các việc tốt ngược lại thói xấu con đang mắc phải như kinh “Cải tội bảy mối có bảy đức” để xứng đáng nhận được ơn cứu độ của Chúa.
X) HIỆP CÙNG MẸ MARIA.
Đ) XIN CHÚA NHẬM LỜI CHÚNG CON.
Lm. Đan Vinh
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét