KẾT LUẬN

52. Tóm lại, con đường đối thoại, tức con đường bao hàm lắng nghe, lý luận và đề xuất, dường như là một cách hiệu quả nhất hướng tới việc tích cực biến đổi các mối lo âu và hiểu lầm, cũng như là một nguồn lực mà ngay trong chính nó đã có thể giúp khai triển một mạng lưới liên hệ vừa cởi mở hơn vừa nhân bản hơn. Ngược lại, mặc dù các cách tiếp cận do ý thức hệ thúc đẩy đối với các vấn đề tế nhị xoay quanh phái tính tuyên bố chúng tôn trọng tính đa dạng, nhưng thực sự chúng có nguy cơ coi các dị biệt như vậy như các thực tại tĩnh và kết cục khiến chúng bị cô lập và mất nối kết với nhau.

53. Đề xuất giáo dục Kitô giáo phát huy cuộc đối thoại sâu sắc hơn, chân thực với mục tiêu của nó là “cổ vũ việc thể hiện người đàn ông và đàn bà qua việc phát triển trọn hữu thể của họ, các tinh thần nhập thể và các hồng phúc tự nhiên và ơn thánh nhờ đó họ được Thiên Chúa làm cho phong phú” (64). Điều này đòi hỏi một cố gắng chân thành để xích lại gần người khác hơn và nó có thể là liều thuốc giải độc tự nhiên đối với nền văn hóa vứt bỏ và cô lập. Theo cách này, chúng ta quả quyết lại rằng “phẩm giá nguyên thủy của mỗi người đàn ông và đàn bà là bất khả nhượng và không thể nắm bắt được bởi bất cứ quyền lực hay ý thức hệ nào” (65).

54. Các nhà giáo dục Công Giáo được kêu gọi vượt quá mọi chủ nghĩa duy giản lược ý thức hệ hoặc chủ nghĩa duy tương đối đồng nhất hóa (homologizing relativism) bằng cách mãi trung thành với bản sắc dựa trên phúc âm của chính họ, để biến đổi cách tích cực các thách đố của thời đại họ thành các cơ hội bằng cách đi theo con đường lắng nghe, lý luận và đề xuất viễn kiến Kitô giáo, trong khi làm chứng bằng chính sự hiện diện của họ, và bằng tính nhất quán của lời họ nói và hành động (66). Các nhà đào tạo có một sứ mệnh giáo dục hấp dẫn “dạy cho họ sự nhạy cảm đối với các cách phát biểu khác nhau của tình yêu, quan tâm và chăm sóc lẫn nhau, tôn trọng đầy yêu thương và thông đạt có ý nghĩa sâu sắc. Tất cả những điều này chuẩn bị để họ hiến thân toàn diện và quảng đại, một sự hiến thân sẽ được phát biểu, theo một cam kết công khai, qua việc hiến dâng cơ thể họ. Do đó, sự kết hợp giới tính trong hôn nhân sẽ xuất hiện như dấu chỉ một cam kết bao gồm mọi người, được làm cho phong phú nhờ tất cả những gì có trước nó” (67).

55. Nền văn hóa đối thoại không hề mâu thuẫn với các nguyện vọng chính đáng của các trường Công Giáo trong việc duy trì viễn kiến của chính họ về giới tính con người, phù hợp với quyền của các gia đình được tự do đặt căn bản cho nền giáo dục của con cái họ trên nền nhân học toàn diện, có khả năng hài hòa bản sắc thể lý, tâm lý và tâm linh của con người. Thực thế, một nhà nước dân chủ không thể giản lược trọn nền giáo dục vào việc cung cấp một trường phái tư tưởng, càng như thế hơn nữa, khi liên quan đến chủ đề cực kỳ tế nhị này, một chủ đề, xét theo một mặt, có liên quan đến các điều căn bản của bản chất con người, và mặt khác, có liên quan đến quyền tự nhiên của cha mẹ trong việc tự do chọn lựa bất cứ mô hình giáo dục nào phù hợp với phẩm giá của con người nhân bản. Do đó, mọi học viện giáo dục nên cung cấp cơ cấu tổ chức và các chương trình giáo khoa có thể bảo đảm các quyền của phụ huynh này được tôn trọng đầy đủ và cụ thể. Nếu đúng như thế, phương pháp sư phạm Kitô giáo hiện có có thể cung cấp một đáp ứng vững chắc cho các nền nhân học vốn có đặc điểm phân mảnh và tạm thời.

56. Các chương trình liên quan đến việc đào tạo cảm giới và giới tính do các trung tâm giáo dục Công Giáo đề nghị phải tính đến nhóm tuổi của các học sinh sinh viên đang được giảng dạy và đối xử với mỗi người một cách tôn trọng tối đa. Điều này có thể đạt được qua một cách đồng hành kín đáo và bảo mật, có khả năng với tới những người đang trải qua những tình huống phức tạp và đau lòng. Do đó, mọi trường học nên bảo đảm phải có một môi trường đáng tin cậy, thanh thản và cởi mở, đặc biệt ở những nơi có những trường hợp đòi hỏi thời gian và sự biện phân cẩn thận.

Điều chủ yếu là phải tạo ra các điều kiện thích đáng để cung cấp một đôi tai kiên nhẫn và hiểu biết không có bất cứ sự kỳ thị bất công nào.

57. Thánh Bộ Giáo dục Công Giáo ý thức rõ nỗ lực hàng ngày và sự quan tâm quảng đại của những người làm việc trong các trường học và hàng loạt nỗ lực sư phạm chính thức và không chính thức. Thánh Bộ muốn khuyến khích họ theo đuổi công trình đào tạo người trẻ của họ, đặc biệt những người trong số họ đang bị ảnh hưởng bởi bất cứ hình thức nghèo đói nào, và những người cần tình yêu được các nhà giáo dục của họ biểu lộ với họ, để, như lời Thánh Gioan Bosco từng nói, người trẻ không những được yêu thương, nhưng biết rằng họ được yêu thương. Thánh Bộ này cũng muốn bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến tất cả các Kitô hữu đang giảng dạy trong các trường Công Giáo hoặc các loại trường khác, và, như lời của Đức Giáo Hoàng Phanxicô, khuyến khích họ “kích thích nơi các học sinh sự cởi mở đối với người khác coi họ như một khuôn mặt, như một con người, như một anh chị em để biết và tôn trọng, với đủ lịch sử của họ, các công phúc và khuyết điểm, các phong phú và giới hạn của họ. Thách thức là hợp tác để đào tạo những người trẻ biết cởi mở và quan tâm đến thực tại vây quanh họ, có khả năng quan tâm và dịu dàng” (68).

Thành phố Vatican, ngày 2 tháng 2 năm 2019, Lễ Dâng Chúa vào Đền Thờ.

Đức Hồng Y Giuseppe Versaldi
Tổng trưởng

Đức Tổng Giám Mục Angelo Vincenzo Zani
Thư ký

Chú Thích

1 Đức Bênêđíctô XVI, Diễn văn với Các Thành Viên Ngoại Giao Đoàn, 10 tháng 1, 2011.
2 Đức Phanxicô, Tông huấn hậu Thượng Hội Đồng Amoris Laetitia, 19 tháng 3, 2016, 56.
3 Xem Đức Gioan Phaolô II, Tông huấn hậu Thượng Hội Đồng Familiaris Consortio, 22 tháng 11, 1981, 6; Xem Đức Gioan Phaolô II, Thư Gửi Các Gia Đình Gratissimam Sane, 2 tháng 2, 1994,
4 Công Đồng Vatican II, Tuyên Ngôn về Giáo Dục Công Giáo, Gravissimum Educationis, 28 tháng 10, 1965, 1.
5 Thánh Bộ Giáo Dục Công Giáo, Hướng Dẫn Giáo Dục Về Tình Yêu Nhân Bản, Các Nét Phác Thảo về Giáo Dục Giới Tính, 1 tháng 11, 1983.
6 Thánh Bộ Giáo Lý Đức Tin, Nhân Vị, Tuyên Bố về Một Số Vấn Đề Liên Quan đến Đạo Đức Giới Tính, 29 tháng 12, 1975, 1.
7 Hướng Dẫn Giáo Dục Về Tình Yêu Nhân Bản, Các Nét Phác Thảo về Giáo Dục Giới Tính, 5.
8 Đã dẫn, 35.
9 Xem Đã dẫn, 21-47, trong đó, viễn kiến Kitô Giáo về giới tính được trình bầy. 
10 Công Đồng Vatican II, Hiến chế Mục vụ về Giáo Hội trong Thế giới Ngày nay, Gaudium et Spes, 7 tháng 12, 1965, 11.
11 Amoris Laetitia, 56.
12 Đã dẫn.
13 Xem Đức Phanxicô, Diễn văn với các Tham dự viên Kỳ họp Toàn thể các Thành viên của Giáo Hoàng Hàn Lâm viện Sự sống, 5 tháng 10, 2017.
14 Thánh Bộ Giáo Lý Đức Tin, Thư Gửi Các Giám Mục của Giáo Hội Công Giáo về Việc Hợp tác của các Người Đàn ông và Đàn bà trong Giáo Hội và trong thế giới, 31 tháng 5, 2004, 13.
15 Đức Gioan Phaolô II, Thư Gửi Phụ nữ, 29 tháng 6, 1995, 9.
16 Thánh Bộ Giáo Lý Đức Tin, Thư Gửi Các Giám Mục, 13.
17 Đức Gioan Phaolô II, Thư Gửi Phụ nữ, 9.
18 Đức Phanxicô, Diễn văn với các Tham dự viên Kỳ họp Toàn thể các Thành viên của Giáo Hoàng Hàn Lâm viện Sự sống, 5 tháng 10, 2017, 3.
19 Amoris Laetitia, 34.
20 Gaudium et Spes, 14.
21 Đã dẫn.
22 K. Wojtyła, Love and Responsibility, London 1981, tr.56-57.
23 Xem Đức Gioan Phaolô II, Thông điệp Veritatis Splendor, 6 tháng 8, 1993, 48.
24 Xem Thánh Bộ Giáo Lý Đức Tin, Huấn thị về Việc Tôn trọng Sự sống Con người trong Ngưồn gốc của Nó và Phẩm giá của việc Sonh sản, Donum Vitae, 22 tháng 2, 1987, 4.
25 Đức Bênêđíctô XVI, Diễn văn với các Tham dự viên Hội nghị chuyên đề lần Thứ sáu của các Giáo sư Đại học, Rome, 7 tháng 6, 2008.
26 Đức Bênêđíctô XVI, Diễn văn tại Tòa Nhà Reichstag, Berlin, 22 tháng 9, 2011.
27 Đức Phanxicô, Thông điệp về việc Chăm sóc Căn Nhà chung của Chúng ta, Laudato Si’, 24 tháng 5, 2015, 154-155.
28 Đức Gioan Phaolô II, Yết kiến chung, 8 tháng 4, 1981 trong Insegnamenti, IV/1 (1981), tr. 904.
29 Veritatis Splendor, 50.
30 Xem đã dẫn.
31. “Đàn ông và đàn bà tạo thành hai cách thể hiện, về phía con người tạo vật, một sự tham gia kiên quyết vào Hữu thể Thiên Chúa: họ được tạo dựng giống ‘hình ảnh và họa ảnh của Thiên Chúa’ và họ hoàn toàn chu toàn ơn gọi đó không những như những con người đơn lẻ mà còn như những cặp vợ chồng, vốn là những cộng đồng tình yêu. Hướng đến sự hợp nhất và sinh nở, người đàn ông và đàn bà kết hôn tham gia vào tình yêu sáng tạo của Thiên Chúa, sống trong sự hiệp thông với Người qua người khác” Hướng Dẫn Giáo Dục Về Tình Yêu Nhân Bản, Các Nét Phác Thảo về Giáo Dục Giới Tính; Cũng nên xem Thánh Bộ Giáo Dục Công Giáo, Giáo dục Đối thoại Liên văn hóa trong Các Trường Công Giáo, 28 tháng 10, 2013, 35-36.
32 Amoris Laetitia, 286.
33 Đức Bênêđíctô XVI, Diễn văn với Kỳ họp Toàn thể của Hội Đồng Giám Mục Ý, 27 tháng 5, 2010.
34 Đức Bênêđíctô XVI, Diễn văn với Giáo Triều Rôma, 21 tháng 12, 2012.
35 Amoris Laetitia, 151.
36 Laudato Si’, 155.
37 Sách Giáo lý của Giáo Hội Công Giáo, 1643
38 Đức Phanxicô, Diễn văn với các Tham dự viên Hội thoại Quốc tế về Tính Bổ túc giữa Đàn ông và Đàn bà do Thánh Bộ Giáo Lý Đức Tin bảo trợ, 17 tháng 11, 2014, 3.
39 Bộ Giáo luật, điều 1136; Xem Bộ Giáo luật Các Giáo Hội Đông Phương, điều 627.
40 Gravissimum Educationis, 3.
41 Amoris Laetitia, 280.
42 Familiaris Consortio, 36.
43 Đức Phanxicô, Diễn văn với các Thành viên Đại diện Văn Phòng Trẻ em Công Giáo Quốc tế, 11 tháng 4, 2014.
44 Familiaris Consortio, 37.
45 Thánh Bộ Giáo Dục Công Giáo, Trường Công Giáo trên Ngưỡng cửa Ngàn năm Thứ ba, 28 tháng 12, 1997, 9.
46 Giáo dục Đối thoại Liên văn hóa trong Các Trường Công Giáo, 58.
47 Thánh Bộ Giáo Dục Công Giáo, Trường Công Giáo, 19 tháng 3, 1977, 45.
48 Thánh Bộ Giáo Dục Công Giáo, Người Giáo dân Công Giáo trong Các Trường học: Các Chúng nhân Đức tin, 15 tháng 10, 1982, 17.
49 Amoris Laetitia, 281.
50 Đã dẫn.
51 Đức Phanxicô, Diễn văn với các Tham dự viên Hội thoại Quốc tế về Tính Bổ túc giữa Đàn ông và Đàn bà do Thánh Bộ Giáo Lý Đức Tin bảo trợ, 17 tháng 11, 2014, 2.
52 Xem Amoris Laetitia, 84.
53 Gravissimum Educationis, 1.
54 Đức Gioan Phaolô II, Thư gửi Các Gia đình Gratissimam Sane, 2 tháng 2, 1994, 16; xem Hội Đồng Giáo Hoàng về Gia Đình, Giới Tính Con Người: Sự Thật và Ý Nghĩa. Các Hướng Dẫn Giáo Dục trong Gia Đình, 8 tháng 12, 1995, 23.
55 Xem Hướng Dẫn Giáo Dục Về Tình Yêu Nhân Bản, Các Nét Phác Thảo về Giáo Dục Giới Tính, 79.
56 Thánh Bộ Giáo Dục Công Giáo, Giáo dục Ngày nay và Ngày mai. Một Đam mê Đổi mới, Vatican City, 2014, Chương II, 7.
57 Xem Thánh Bộ Giáo Dục Công Giáo, Cùng nhau Giáo dục trong Trường Công Giáo. Một Sứ mệnh chung của các Người Thánh hiến và Tín hữu Giáo dân, 8 tháng 9, 2007, 34-37.
58 Đức Phaolô VI, Tông huấn Evangelii Nuntiandi, 8 tháng 12, 1975, 41.
59 Hướng Dẫn Giáo Dục Về Tình Yêu Nhân Bản, Các Nét Phác Thảo về Giáo Dục Giới Tính, 80.
60 Gravissimum Educationis, 1.
61 Hướng Dẫn Giáo Dục Về Tình Yêu Nhân Bản, Các Nét Phác Thảo về Giáo Dục Giới Tính, 81.
62 Đã dẫn, 83.
63 Đã dẫn, 22.
64 Hướng Dẫn Giáo Dục Về Tình Yêu Nhân Bản, Các Nét Phác Thảo về Giáo Dục Giới Tính,, 21.
65 Đức Phanxicô, Diễn văn với Đại diện Viện ‘Dignitatis Humanae’, 7 tháng 12, 2013.
66 Xem Giáo dục Đối thoại Liên văn hóa trong Các Trường Công Giáo, kết luận.
67 Amoris Laetitia, 283.
68 Đức Phanxicô, Diễn văn với Hiệp hội Giáo chức Các Trường Tiểu học Ý, 5 tháng 1, 2018.