Công bố Tông Sắc Năm Thánh về lòng
thương xót
VATICAN. Chiều thứ bẩy 11-4-2015, Tông
sắc của ĐTC ấn định Năm Thánh Ngoại thường về lòng thương xót của Chúa đã được
công bố tại Đền thờ Thánh Phêrô.
Năm Thánh này sẽ bắt đầu từ ngày
8-12 năm nay và kết thúc vào ngày 20-11-2016, lễ Chúa Kitô Vua.
Tông sắc dài mang tựa đề
”Misericordiae vultus” (Khuôn mặt thương xót) qua đó, ĐTC giải thích những lý
do khiến ngài tuyên bố Năm Thánh đặc biệt về lòng thương xót, đồng thời đề ra
những đường hướng giúp sống Năm Thánh tốt đẹp nhất.
Trước khi bắt đầu kinh chiều, tại
tiền đường Đền thờ gần cửa Năm Thánh, trước sự hiện diện của gần 40 Hồng Y và
30 giám mục cùng các chức sắc khác, ĐTC đã đọc lời nguyện rồi trao Tông
Sắc cho ĐHY Giám quản Đền thờ Thánh Phêrô, và 3 Đền thờ khác, 3 Hồng y Tổng
trưởng Bộ Giám mục, Đông Phương và Truyền giáo, cũng như cho đại diện các Giáo
Hội rải rác trên thế giới và cho 7 Đức Ông Công chứng viên Tông Tòa.
Một Đức Ông Công chứng đã đọc một
vài đoạn trong Tông Sắc trước Cửa Năm Thánh ở cuối đền thờ thánh Phêrô.
Tông sắc gồm 3 phần: trong phần
đầu ĐTC đào sâu ý niệm Thương xót, trong phần hai ngài trình bày một số gợi ý
để cử hành Năm Thánh. Sau cùng phần ba chứa đựng một số lời kêu gọi.
Nội dung Tông Sắc ”Miresicordiae
vultus”
I- Phần thứ I: ý niệm Lòng Thương
xót
Trong phần này, ĐTC nhấn mạnh rằng
việc mở cửa Năm Thánh tại Đền thờ Thánh Phêrô sẽ diễn ra vào ngày 8-12 năm nay
vì hai lý do: thứ nhất vì ngày ấy trùng vào Lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm nguyên tội, là
Đấng được Thiên Chúa muốn là ”người thánh thiện và không tỳ ố trong tình
thương” ”để nhân loại không bị lẻ loi và lệ thuộc sự ác”. Thứ hai, ngày 8 tháng
12 tới đây cũng là ngày kỷ niệm 50 năm bế mạc Công đồng chung Vatican 2 là Công
đồng đã ”phá đổ những bức tường thành khép kín Giáo Hội trong thời gian quá lâu
trong một thành trì đặc ân”, để đưa Giáo Hội ”loan báo Tin Mừng một cách mới
mẻ”, sử dụng ”liều thuốc thương xót, thay vì dùng những võ khí ngặt nghèo”, như
Đức Gioan 23 đã nói.
Trong mỗi giáo phận cũng có một
Cửa Thánh
Tiếp đến, ĐTC Phanxicô loan báo
rằng chúa nhật 13-12 năm nay, chúa nhật thứ 3 mùa vọng, ngài sẽ mở Cửa Năm
Thánh tại Nhà thờ chính tòa của giáo phận Roma, tức là Vương cung thánh đường
thánh Gioan Laterano. Sau đó các Cửa Năm Thánh tại các Vương cung thánh đường
giáo hoàng khác ở Roma cũng được mở ra. Ngoài ra, ĐTC qui định rằng trong mỗi
giáo phận và cả các Đền thánh cũng sẽ mở Cửa Thương Xót như thế trong trọn Năm
Thánh, để Năm Thánh này cũng có thể được cử hành ở cấp địa phương, ”như một dấu
chỉ hiệp thông của toàn thể Giáo Hội”.
Lòng thương xót, xà nhà của Giáo
Hội
ĐTC viết: lòng thương xót là ”Con
đường liên kết Thiên Chúa với con người, vì mở rộng tâm hồn cho niềm hy vọng
được yêu thương mãi mãi, mặc dù có những giới hạn do tội lỗi chúng ta”; lòng
thương xót là ”luật căn bản ở trong tâm hồn mỗi người”; là ”xà nhà nâng đỡ cuộc
sống của Giáo Hội”; ”là lý tưởng sống và là tiêu chuẩn xác định xem niềm tin
của chúng ta có đáng tín nhiệm hay không”. Có nhiều định nghĩa ĐTC Phanxicô
dành cho lòng thương xót, ngài nhấn mạnh rằng lòng thương xót ”không phải là
một dấu chỉ sự yếu nhược, nhưng đúng hơn là phẩm tính toàn năng của Thiên
Chúa”. Lòng thương xót của Thiên Chúa là ”vĩnh cửu” vì ”đời đời con người sẽ
luôn ở dưới cái nhìn thương xót của Chúa Cha”. Trong Chúa Giêsu, ”tất cả đều
nói về lòng thương xót và không gì bị thiếu sự cảm thương”, vì ”con người của
Chúa Giêsu không là gì khác hơn là tình thương, một tình thương trao ban nhưng
không”.
Về điểm này, ĐTC nhấn mạnh một
điều quan trọng: lòng thương xót ”không phải chỉ là hành động của Chúa Cha,
nhưng còn trở thành tiêu chuẩn để hiểu ai là những người con đích thực của
Chúa”. Trong thực hành, ”tất cả chúng ta đều được kêu gọi sống lòng thương xót
vì lòng thương xót đã được áp dụng cho chúng ta trước tiên”: vì thế, ”tha thứ
những xúc phạm người ta làm cho chúng ta.. chính là một mệnh lệnh mà các tín
hữu Kitô không thể tránh né hoặc bỏ qua”. ĐTC nhận xét rằng bao nhiêu lần, tha thứ
dường như là điều khó khăn, nhưng ”tha thứ chính là phương tiện đặt trong những
bàn tay mong manh của con người để đạt tới sự thanh thản trong tâm hồn”, ”để
sống hạnh phúc”.
ĐTC viết thêm rằng: cả ”uy tín, sự
đáng tín nhiệm của Giáo Hội cũng tiến qua con đường từ bi thương xót và cảm
thương”: ”có lẽ trong thời gian quá dài, chúng ta đã quên ấn định và sống con
đường thương xót”, chiều theo cám dỗ ”luôn đòi hỏi công lý và chỉ có công lý”,
trong lúc nơi nền văn hóa hiện nay, ”kinh nghiệm về sự tha thứ ngày càng trở
nên khan hiếm”. Từ đó, ĐTC nhắn nhủ Giáo Hội hãy đảm nhận trách vụ ”vui mừng
loan báo sự tha thứ”, ”là sức mạnh làm tái sinh vào cuộc sống mới và mang lại
can đảm để hướng nhìn về tương lai trong niềm hy vọng”
Khẩu hiệu của Năm Thánh là: hãy có
lòng thương xót như Chúa Cha
Tiếp tục Tông Sắc, ĐTC nhắc nhở
rằng chủ đề lòng thương xót là điều mà ngài đặc biệt quí chuộng, đến độ đã chọn
khẩu hiệu GM của ngài là ”Miserando atque eligendo” (Người cảm thương và chọn
[Ông Matthêu], đây là một thành ngữ ”vẫn luôn gây ấn tượng mạnh cho tôi”. Rồi
ĐTC trích dẫn thông điệp ”Dives in misericordia” (Thiên Chúa giàu lòng xót
thương) của Đức Gioan Phaolô 2. ĐTC nhấn mạnh ”sự cấp thiết phải loan báo và
làm chứng về lòng thương xót trong thế giới ngày nay” với một ”lòng hăng say
mới mẻ và bằng một hoạt động mục vụ được đổi mới”, vì đó là ”điều có tính chất
quyết định đối với Giáo Hội và đối với uy tín việc loan báo của Giáo Hội”. ”Nơi
nào Giáo Hội hiện diện, thì nơi đó lòng thương xót của Chúa Cha phải trở thành
điều hiển nhiên tỏ tường”, ”và nơi nào có các tín hữu Kitô, thì bất kỳ ai cũng
có thể tìm được một ốc đảo từ bi thương xót”.
Phần thứ I trong Tông Sắc của ĐTC
kết thúc với lời nhấn mạnh về khẩu hiệu của Năm Thánh, nghĩa là ”Các con hãy có
lòng thương xót như Chúa Cha”, câu này trích từ Tin Mừng theo thánh Luca, đoạn
6 câu 36. Đây chính là ”một chương trình sống rất đòi hỏi, đầy hoan lạc và an
bình”. ĐTC tái kêu gọi các tín hữu hãy có khả năng ”lắng nghe Lời Chúa.. để có
thể chiêm ngắm lòng thương xót của Chúa và đón nhận lòng thương xót như chính
lối sống của mình”.
II- Sang phần thứ II của Tông Sắc,
ĐTC trình bày chủ đề:
“Làm thế nào để sống Năm Thánh một cách
tốt đẹp nhất”. Ngài đưa ra một số chỉ dẫn thực hành, ví dụ:
- Đi hành hương, vì hành hương sẽ
là một ”dấu chỉ nói lên sự kiện cả lòng thương xót cũng là một mục tiêu cần đạt
tới, nó đòi hỏi sự dấn thân và hy sinh”.
- Đừng xét đoán để khỏi bị xét
đoán, nhưng hãy tha thứ và cho đi, xa tránh tật xấu nói hành nói xấu người
khác, tránh những lời nói vì ghen tương, phân bì, và hãy đón nhận điều tốt lành
ở nơi mỗi người, trở thành khí cụ tha thứ.
- Cởi mở tâm hồn đối với những môi
trường bên lề cuộc sống, mang lại an ủi, cảm thương, liên đới và quan tâm đến
những người đang sống trong những tình trạng bấp bênh, đau khổ trên thế giới
ngày nay”, ”quan tâm đến bao nhiêu anh chị em bị tước đoạt phẩm giá”, “Ước gì
tiếng kêu của họ trở thành tiếng kêu của chúng ta và cùng nhau chúng ta có thể
phá vỡ hàng rào của sự dửng dưng lãnh đạm là thái độ đang lan tràn, che đậy sự
giả hình và ích kỷ”.
- Vui mừng thực thi những công
việc bác ái về thể lý và tinh thần, để ”thức tỉnh lương tâm ngái ngủ của chúng
ta trước thảm trạng nghèo đói”. Đàng khác, ĐTC nhấn mạnh sứ mạng của Chúa Giêsu
là: mang lại an ủi cho người nghèo, loan báo sự giải thoát cho các tù nhân của
các chế độ nô lệ tân thời, trả lại thị giác cho người co cụm vào mình, trả lại
phẩm giá cho người bị tước mất, có khả năng ”chiến thắng sự dốt nát mà hàng
triệu người đang phải chịu trên thế giới, nhất là các trẻ em không được trợ
giúp cần thiết để thoát khỏi cảnh nghèo”. Như thánh Gioan Thánh Giá đã nói,
”vào cuối đời, chúng ta sẽ bị phán xét về đức bác ái”.
- Trong các giáo phận, hãy gia
tăng sáng kiến cầu nguyện và thống hối ”24 giờ cho Chúa”, sáng kiến này cần cử
hành vào những ngày thứ sáu và thứ bẩy tuần thứ tư mùa chay. Đặc biệt ĐTC nêu
bật rằng bao nhiêu người trẻ đang đến gần bí tích Hòa Giải là bí tích giúp
”động chạm một cách cụ thể lòng thương xót cao cả của Thiên Chúa”, nhờ đó nhiều
người trẻ cảm thấy có thể ”tái khám phá ý nghĩa cuộc sống của mình”.
Các linh mục được phép tha những
tội dành quyền giải cho Tòa Thánh
Có một đoạn trong đó ĐTC bàn về đề
tài tha tội: nhất là ngài cầu mong rằng ”các vị giải tội hãy trở thành dấu chỉ
đích thực về lòng thương xót của Chúa Cha”, không phải bằng cách 'sáng tác'
theo hứng trong nghĩa vụ này, nhưng bằng cách trở thành những ”hối nhân đầu
tiên tìm ơn tha thứ”. ”Vì thế, mỗi vị giải tội, như người trung thành phục vụ
ơn tha thứ của Thiên Chúa, phải đón nhận các tín hữu ”như người cha trong dụ ngôn
người con trai hoang đàng”, hoặc ”như một người cha chạy ra gặp con mình, dù
người con ấy đã phung phí của cải của cha”. Vì thế, các vị giải tội ”đừng đặt
những câu hỏi không thích hợp”, ”nhưng biến đón nhận nơi tâm hồn mỗi hối nhân
lời kêu cầu trợ giúp và xin tha thứ”, các vị giải tội được mời gọi luôn luôn
trở thành dấu chỉ sự tối thượng của lòng thương xót, ở mọi nơi và trong mọi
hoàn cảnh, và dù thế nào đi nữa”.
Tiếp đến ĐTC loan bào rằng trong
Mùa Chay Năm Thánh, ngài sẽ gửi các Thừa sai của lòng thương xót, tức là những
linh mục mà ngài ”ban quyền được tha cả những tội dành quyền giải cho Tòa
Thánh”. Ngài giải thích rằng ”các thừa sai ấy là dấu chỉ sự quan tâm từ mẫu của
Giáo Hội đối với dân Chúa, và sẽ là những vị kiến tạo nơi mọi người ”một cuộc
gặp gỡ đầy tình người, nguồn mạch sự giải thoát, đầy tinh thần trách nhiệm để
khắc phục những chướng ngại và trở lại cuộc sống mới của bí tích rửa tội”. Đồng
thời ĐTC yêu cầu tổ chức ”các cuộc đại phúc” trong các giáo phận, để những thừa
sai vừa nói đến loan báo niềm vui của ơn tha thứ”.
Ân xá
Một yếu tố đặc biệt của Năm Thánh
là Ân xá, ân xá chứng tỏ rằng ”sự tha thứ của Thiên Chúa đối với các tội lỗi
của chúng ta không có giới hạn”. Thực vậy trong bí tích Hòa Giải, tội lỗi bị
xóa bỏ nhờ ơn tha thứ của Thiên Chúa, với ân xá, tội nhân được giải thoát khỏi
”dấu vết tiêu cực”, khỏi mọi tàn tích do hậu quả của tội, tàn tích còn lại nơi
đường lối cư xử và tư tưởng của chúng ta. Theo nghĩa đó, người được ân xá, thì
có khả năng hành động trong tình bác ái, tăng trưởng trong tình thương, thay vì
tái sa ngã phạm tội.
III- Trong phần thứ ba của Tông
Sắc, ĐTC đưa ra một số lời kêu gọi:
- Với những thành phần thuộc những
nhóm tội phạm, ngài viết: ”Vì thiện ích của anh chị em, tôi xin anh chị em hãy
thay đổi cuộc sống.. đừng tiếp tục dửng dưng đối với lời kêu gọi hãy cảm nghiệm
lòng thương xót của Thiên Chúa. ”Tiền bạc không mang lại hạnh phúc chân thực.
Nó chỉ là một ảo tưởng và bạo lực sử dụng để tích lũy tiền bạc đẫm máu không
làm cho người ta quyền năng và cũng chẳng trở nên bất tử. Không ai có thể tránh
thoát sự phán xét của Thiên Chúa.”
- Với những người gây ra hoặc đồng
lõa với sự tham nhũng, ĐTC nói: ”Đây là lúc thuận lợi để thay đổi cuộc sống!
Chỉ cần đón nhận lời mời gọi hoán cải và tùng phục công lý trong khi Giáo Hội
trao tặng lòng thương xót”. Ngoài ra, ĐTC cũng nhấn mạnh rằng sự tham nhũng là
”một tai ương làm cho xã hội ung thối, một tội trọng kêu thấu tới trời, vì nó
làm thương tổn tận gốc rễ cuộc sống cá nhân và xã hội. ”Nó là một sự miệt mài ở
lại trong tội lỗi, muốn thay thế Thiên Chúa bằng ảo tưởng tiền bạc như một hình
thức quyền năng; tham những là một ”công trình của đen tối, được nâng đỡ bằng
sự ngờ vực và mưu mô”: nó là một cám dỗ mà không ai có thể cảm thấy mình được
miễn nhiễm. Từ đó ĐTC kêu gọi hãy loại trừ tai ương tham nhũng ra khỏi đời sống
cá nhân và xã hội, bằng cách sử dụng khôn ngoan, cảnh giác, lương thiện, minh
bạch, cùng với sự can đảm tố giác.
- Về việc đối thoại liên tôn, ĐTC
nhắc nhở rằng: Do thái giáo và Hồi giáo đều coi lòng thương xót là một trong
những phẩm tính cao trọng nhất của Thiên Chúa và hai tôn giáo này cũng tin rằng
không ai có thể giới hạn lòng thương xót của Chúa, vì những cánh cửa của Chúa
mở rộng. ĐTC cầu mong rằng Năm Thánh có thể ”tạo điều kiện thuận lợi cho cuộc
gặp gỡ với hai tôn giáo ấy và với những truyền thống tôn giáo cao quí khác, làm
cho mọi người cởi mở hơn đối với sự đối thoại, loại bỏ mọi hình thức khép kín,
khinh rẻ, khu trừ mọi hình thức bạo lực và kỳ thị.
- Về tương quan giữa công lý và
lòng thương xót: đây không phải là hai khía cạnh tương phản với nhau, nhưng là
hai chiều kích của cùng một thực tại duy nhất, hai khía cạnh này phát triển đến
độ đạt tới tột đỉnh trong tình yêu sung mãn. Chúa Giêsu đã tách rời khỏi quan
niệm vụ luật thuần túy, hoặc thái độ chỉ lo tuân giữ luật lệ, Chúa Giêsu chứng
tỏ rằng ”đại hồng ân lòng thương xót tìm kiếm những người tội lỗi để cống hiến
cho họ ơn tha thứ và cứu độ”. ĐTC giải thích rằng: “Công lý của Thiên Chúa
chính là sự tha thứ của Chúa”, và đó chính là vị thế tối thượng của lòng thương
xót, là chiều kích cơ bản trong sứ mạng của Chúa Giêsu, vì ”không phải sự tuân
giữ luật mang lại ơn cứu thoát, nhưng là niềm tin nơi Chúa Giêsu Kitô”. Theo
nghĩa đó, ”lòng từ bi không trái với công lý”, vì qua đó, Thiên Chúa cống hiến
cho tội nhân cơ hội ”hồi tỉnh lại, hoán cải và tin tưởng”. Dĩ nhiên, điều này
không có nghĩa là ”hạ giá công lý hoặc làm cho công lý trở nên thừa thãi, trái
lại: ai lầm lỗi thì phải đền bù, chịu hình phạt. Có điều là sự kiện này không
phải là mục đích, nhưng là khởi đầu của một cuộc hoán cải, để họ cảm nghiệm
được sự dịu dàng của ơn tha thứ. Xét cho cùng, tình thương ở nơi nền tảng của
một nền công lý đích thực”.
Kết luận
Trong phần kết luận Tông Sắc, ĐTC
nhắc đến hình ảnh Đức Maria, ”Mẹ Thương Xót”, cuộc sống của Mẹ được uốn nắn nhờ
sự hiện diện của lòng thương xót nhập thể. Là hòm bia giao ước giữa Thiên Chúa
và loài người, Mẹ Maria chứng thực rằng lòng thương xót của Con Thiên Chúa
không có giới hạn và đi tới mỏi người không trừ một ai. Trong cùng viễn
tượngấy, ĐTC cũng nhắc đến thánh nữ Faustina Kowalka, là ”vị đã được kêu gọi đi
vào chiều sâu lòng thương xót của Chúa”.
Tông sắc của ĐTC kết thúc với lời
mời gọi ”hãy để cho Thiên Chúa làm chúng ta ngạc nhiên, Chúa là Đấng không bao
giờ mỏi mệt trong việc mở rộng cánh cửa tâm hồn của Người cho loài người. Vì
thế, nghĩa vụ đầu tiên của Giáo Hội là dẫn đưa tất cả mọi người vào trong mầu
nhiệm cao cả Lòng Thương xót của Thiên Chúa, chiêm ngưỡng tôn nhan Chúa Kitô,
nhất là trong thời điểm như ngày nay, đầy những hy vọng lớn lao và những mâu
thuẫn mạnh mẽ.
Chúa nhật 12-4-2015, cùng Tông Sắc
của ĐTC sẽ được công bố trong lễ nghi phụng vụ tại 3 Đại vương cung thánh đường
ở Roma: tại Đền thờ thánh Gioan Laterano lúc 5 giờ chiều, do ĐHY Giám quản
Agostino Vallini chủ sự; tại Đền thờ Đức Bà Cả do ĐHY Santos Abril y Castello,
trong thánh lễ lúc 10 giờ sáng cùng với Kinh Sĩ đoàn của Đền thờ này; còn tại
Đền thờ Thánh Phaolô ngoại thành, trong thánh lễ lúc 10 giờ rưỡi sáng do ĐHY
James Michael Harvey chủ sự.
G. Trần Đức Anh OP
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét