Từ thánh Tarcisius đến Tạp chí People: Cuộc cách mạng của chúng ta về sự ngưỡng mộ và noi gương

 Từ thánh Tarcisius đến Tạp chí People: Cuộc cách mạng của chúng ta về sự ngưỡng mộ và noi gương

Ronald Rolheiser, 2020-12-07

Hồi tôi còn là cậu bé lớn lên trong cộng đoàn Công giáo, giáo lý thời đó cố hứng khởi cho con tim tuổi trẻ bằng những câu chuyện về các bậc tử đạo, các thánh và những người sống theo các lý tưởng cao cả về đức hạnh và đức tin. Tôi còn nhớ một câu chuyện khơi gợi trí tưởng tượng và cảm hứng trong tôi, kể về một bậc tử đạo vào thế kỷ 3, thánh Tarcisius.

Theo truyền thuyết (hay sự thật) thì thánh Tarcisius là một lễ sinh 12 tuổi, sống trong thời bách hại Kitô giáo. Thời đó, Kitô hữu ở Roma phải bí mật cử hành Phép Thánh Thể trong các hầm mộ. Sau các thánh lễ bí mật đó, một phó tế hoặc lễ sinh, sẽ đưa Mình Thánh Chúa đến cho các bệnh nhân và tù nhân. Một hôm nọ, sau thánh lễ, cậu bé Tarcisius đưa Mình Thánh Chúa đến một nhà tù, thì giữa đường bị một nhóm côn đồ chặn lại. Cậu không chịu đưa Mình Thánh Chúa cho họ, và bảo vệ Mình Thánh Chúa bằng cả cơ thể mình, kết quả là cậu bị đánh đến chết.

Năm tôi 12 tuổi, cùng độ tuổi với thánh Tarcisius, câu chuyện đó thổi bùng trí tưởng tượng lãng mạn của tôi. Tôi đã muốn có lý tưởng cao cả như thế trong đời. Trong trí tưởng tượng non trẻ của tôi, thánh Tarcisius là người hùng tuyệt vời nhất mà tôi muốn trở thành.

Từ thời điểm đó đến nay, chúng ta đã đi một quãng đường khá dài, cả trong nền văn hóa lẫn giáo hội. Chúng ta không còn thấy xúc động một cách lãng mạn bởi những câu chuyện về các vị thánh thời xưa lẫn thời nay. Phải, chúng ta vẫn dành cho các ngài một chỗ trang trọng và chính thức trong các nhà thờ cũng như trong các lý tưởng cao cả của mình, nhưng thời nay, chúng ta thấy xúc động một cách lãng mạn bởi những người giàu, người nổi tiếng, người đẹp, các ngôi sao ca nhạc, các vận động viên lừng lẫy, những người tài năng về thể chất cũng như trí tuệ. Hiện giờ, họ mới là những người thổi bùng và họa nên trí tưởng tượng của chúng ta, họ mới là những người mà chúng ta muốn noi gương nhất.

Hồi đầu thế kỷ 18, Alban Butler, một người Anh cải đạo, đã thu thập các câu chuyện về đời sống các thánh và tập hợp thành một hợp tuyển 12 tập, được biết đến với tên Hạnh Các Thánh của Butler. Trong gần 200 năm, quyển sách này đã tạo hứng khởi cho biết bao Kitô hữu, cả già lẫn trẻ. Nhưng giờ đã không còn như thế nữa. Ngày nay, quyển Hạnh Các Thánh của Butler đã bị thay thế bởi tạp chí People, Sports Illustrated, Rolling Stone, Time, và vô số tạp chí khác kể lại cuộc đời của những người giàu có và nổi tiếng đang bày bán nhan nhản trên mọi kệ sách báo và ngay cửa ra vào mọi cửa hàng.

Và thế là, chúng ta chuyển đổi, từ thánh Tarcisius sang Justin Bieber, từ Teresa Hài Đồng Giêsu sang Taylor Swift; từ thánh Tôma Aquinô sang Tom Brady, từ thánh Monica sang Meryl Streep, từ thánh Augustino sang Mark Zuckerberg, từ thánh Julian thành Norwich sang Marianne Williamson, và từ vị thánh gốc Phi đầu tiên, Martin de Porres sang LeBron James. Bây giờ, đây mới là những người thổi bùng trí tưởng tượng lãng mạn của chúng ta, mời gọi chúng ta noi gương họ.

Đừng hiểu lầm ý tôi, những người này không xấu và ngưỡng mộ họ chẳng có gì là sai. Thật sự chúng ta nên ngưỡng mộ họ vì mọi vẻ đẹp và tài năng đều phát xuất từ Thiên Chúa, Đấng tạo tác mọi sự tốt đẹp. Từ đức hạnh của một vị thánh cho đến vẻ đẹp của một ngôi sao điện ảnh, hay sự lôi cuốn của một vận động viên, tất cả đều do một Đấng tạo tác và tất cả đều phát xuất từ nguồn của mọi sự tốt đẹp là chính Thiên Chúa. Thánh Tôma Aquinô từng chỉ ra rằng kìm nén lời khen cho người xứng đáng, chính là tội lỗi, vì chúng ta đang giấu đi của ăn cho người cần nó để sống. Vẻ đẹp, tài năng, và sự duyên dáng cần được thừa nhận và công nhận. Vấn đề tôi muốn nói đến không phải là sự ngưỡng mộ. Mà vấn đề là trong khi chúng ta cần ngưỡng mộ và công nhận tài năng của những con người xuất sắc này, cuộc sống của họ không phải lúc nào cũng là cái để ta nên noi gương, trừ phi họ toát ra đức hạnh và sự thánh thiện. Chúng ta không được dễ dàng đồng nhất sự duyên dáng với đức hạnh. Nhưng rắc rối cũng nằm ở chỗ đó.

Một trong những điểm yếu nhất của các giáo hội thời nay, là trong khi chúng ta đã nâng cấp và thanh lọc rất nhiều cho trí tưởng tượng về trí tuệ của mình đồng thời đã có những nghiên cứu kinh thánh và thần học tốt hơn, lành mạnh hơn, thế nhưng chúng ta vẫn chật vật trong việc chạm đến trái tim con người. Chúng ta chật vật trong việc khiến người ta rung động với đức tin và nhất là với giáo hội của họ. Chúng ta chật vật trong việc thổi bùng trí tưởng tượng lãng mạn mà một thời chúng ta đã làm được nhờ hạnh các thánh.

Với tình hình như thế, chúng ta có thể làm được gì đây? Chúng ta có thể một lần nữa tìm ra những vị thánh thổi bùng được các lý tưởng của mình không? Tác phẩm rất hay của Robert Ellsberg về hạnh các thánh (về cuộc đời các vị thánh và những vĩ nhân về đạo đức) có trở thành quyển Hạnh Các Thánh mới ngang tầm quyển của Butler không? Các tiểu sử thế tục về một số vĩ nhân đạo đức trong thời đại của mình có thể khiến chúng ta muốn noi gương không? Liệu thời nay có một thánh Tarcisius có thể tạo hứng khởi cho giới trẻ không?

Ngày nay, hơn bao giờ hết, chúng ta cần những câu chuyện hứng khởi về những người nam, người nữ, cả già và trẻ, đã sống trọn đức hạnh anh hùng. Không có những lý tưởng như thế để noi theo, chúng ta sẽ rất nhanh rơi vào tâm thức đồng nhất đức hạnh với sự duyên dáng, và tự tước bỏ những lý tưởng tâm linh cao cả hơn khỏi tầm tay mình.

J.B. Thái Hòa dịch

http://phanxico.vn/2020/12/09/tu-thanh-tarcisius-den-tap-chi-people-cuoc-cach-mang-cua-chung-ta-ve-su-nguong-mo-va-noi-guong/