Ngày 24/12/2024, một vị Giáo hoàng lớn tuổi sẽ bước qua Cửa Thánh của Đền thờ Thánh lửa, cần nhiều nỗ lực nhưng phải quyết tâm. Cửa được gọi là “thánh” và đã được xây dựng kín đáo vào ngày bế mạc Năm Thánh ngoại thường, ngày 29/11/2015, dịp kỷ niệm 50 năm Công đồng Vatican II và được dành riêng cho lòng thương xót. Vũ khí biểu tượng mạnh mẽ của cử tri này thật lớn lao: Đức Thánh Cha Francis sẽ phần tường được xây dựng kín trước đó và bước vào Vương cung Thánh đường mà ngày nay đại diện trước tiên cho trung tâm của Giáo hội Công giáo. Không chỉ Đức Thánh Cha thực hiện cuộc bầu cử này, nhưng tất cả mọi người đều được mời làm việc trong suốt năm. Bước qua Cửa Thánh, không chỉ về mặt cụ lý, mà hơn nữa là trong Hiệp thông với ý chỉ của Năm Thánh.

Lần này, vì là một Năm Thánh thường chứ không phải ngoại lệ, cùng với Cửa Thánh thờ Thánh lửa và ba đền thờ khác ở La Mã, Đức Thánh Cha sẽ mở một cánh cửa khác, cửa nhà tù, một nơi mà chính vì không thể bước qua các bước về mặt giải pháp mẹo lên một cách mạnh mẽ như nhu cầu tự làm.

Theo thực hành toàn xá của Do Thái, những lời của ngôn sứ Isaia, được Chúa Giêsu đề cập đến chính Người trong diễn đàn từ khai mạc sứ vụ Mêsia trong hội đường Nazareth: “ Thần Khí Chúa ngự trên tôi, vì Chúa đã xức dầu tấn phong tôi, để tôi mượn báo Tin mừng cho nghèo nghèo. Người đã nói tôi đi công bố cho kẻ bị giam cầm biết họ được tha, cho người mù biết họ được sáng mắt, trả lại tự do cho người bị áp bức,  công bố một năm hồng ân của Chúa ” (Lc 4, 18 ). Với cử chỉ này và cánh cửa đó, Đức Thánh Cha và toàn thể Giáo hội không chỉ bước vào một không gian được coi là thiêng liêng, nhưng còn là một thời gian thánh, một “năm ân ân”.

Thánh hóa thời gian

Năm Thánh là một trong nhiều sản phẩm mà Hy vọng được nhờ Do Thái giáo, đặc biệt tầm nhìn đại về thánh hóa thời gian. Đối với con người, thời gian cùng với không biểu tượng biểu tượng cho hoàn cảnh quan trọng một cách tuyệt vời. Tuy nhiên, thời gian cũng làm cho con người khó chịu, bởi làm cho sự sống hao mòn và cái chết đến gần hơn. Với công việc “phát minh” sabát, có nghĩa là sự phân biệt giữa thời gian dành cho công việc của con người và thời gian dành cho Thiên Chúa, Israel thực hiện một hoạt động mang tính quyết định: con người không có thời gian thống trị, Nhưng chính họ thống trị thời gian khi nhận ra rằng Thiên Chúa là chủ thời gian bởi vì Người đã đi sâu vào công trình sáng tạo của Luật Đan xen giữa hoạt động và nghỉ yên. Nói tóm tắt, có một người mạnh mẽ hơn thời gian và là người duy nhất có thể “chuộc lại” thời gian bởi vì món quà sự sống bất tử, người ấy đã loại bỏ được “nọc độc” của nó khỏi cái chết , như Thánh thánh viết cho các Kiệt hữu ở Côrintô (1Cr 15,55).

Ngày thứ bảy, ngày sabát, ngày nghỉ, cũng như năm sabát diễn ra bảy năm một lần, thánh hóa ngày, tuần và tháng, và sau đó, việc thiết lập năm toàn xá đã cố gắng hơn nữa mô hình sabát bằng cách gắn kết Thắt chặt nó với một khoảng thời gian dài hơn: “đất phải nghỉ một sabát kính Đức Chúa. Trong sáu năm, các loại đất sẽ gieo vãi trên cánh đồng của các ngựa, trong sáu năm, các loại ngựa sẽ thu được vườn nho của các ngựa và các loại sẽ thu hoa lợi. Nhưng năm thứ bảy sẽ là một ngày sabát, một thời kỳ đất nghỉ, một ngày sabát kính Đức Chúa […] Các ngày cuối cùng phải tính bảy tuần năm, nghĩa là bảy lần bảy năm; thời gian của bảy tuần đó là thứ bảy chín năm. Tháng thứ bảy, ngày mồng mười trong tháng, các tộc sẽ thổi bùng và giữa hò reo ; vào ngày Xá tội, các tội sẽ nướng thịt và trong số các tội. Các người sẽ công bố năm thứ bảy là năm thánh và sẽ tuyên bố trong xứ lệnh ân xá cho mọi người sống tại đó […]. Đối với các loài tiến, năm thứ bảy sẽ là thời kỳ an toàn: các loài không được gieo trồng, không được cấp lúa tự nhiên mọc, không được thu hoạch trong vườn nho không cắt chín. Vì đó là thời kỳ toàn xác, một năm thánh đối với các sói (Lv 25, 1-12). Tóm lại, trong năm toàn xá, tất cả đều phải trở về cội nguồn, nghĩa là được trả về trong tay Thiên Chúa: đất đai nghỉ yên, nợ nần được tha và nô lệ được trả tự động và thời gian của lịch sử được thánh hóa học.

Liệu Israel xưa có tôn giáo quý định này hay không, hay liệu quy định chỉ đại diện cho ý tưởng về một mô hình xã hội, là chủ đề thảo luận giữa các học giả. Tuy nhiên, thực tế là Chết giáo thời trung cổ và sau đó là Công giáo Roma đã đảm bảo quy tắc của Năm Thánh sau khi tâm linh hóa các đường quy tắc này: việc thứ hậu quả của tội kiện thay thế cho việc hoàn trả đất và lịch sử cho Thiên Chúa và do đó vai trò trung gian thiết yếu của Giáo hội nhắm đạt được tốc độ đời đời, đã được khẳng định một cách mạnh mẽ. Như tác giả Thánh vịnh đã tiên báo, chính Thiên Chúa sẽ vượt qua những cánh cổng của thời gian để đến và cư dân trên trái đất: “vết cửa thần, hãy mua cao lên, cao lên nữa, nhăn cửa thần cổ kính, để Đức Vua vinh hiển vào” (Tv 24.7) .

Tôi là cửa

Một thực tại, một ẩn dụ, một biểu tượng: cửa còn đề cập một cách mạnh mẽ hơn đến chiều kích thước quan trọng khác của Năm Thánh, đó là không gian để ở, có thể là nhà, thành phố, quốc gia hay cuộc sống. Không phải lúc nào chúng ta cũng nhận được điều đó, nhưng hàng ngày chúng ta liên tục đi qua những cánh cửa, chúng ta mở và đóng cửa. Đó là những người lính canh đảm bảo tính toán đa dạng của không gian và xác định các địa điểm, thiết lập bản đồ hành động của chúng ta.

Dù to lớn hay nhẹ nhàng, bằng vàng của Điện Kremlin hay bằng vải của cửa sổ trại tị nạn, những cánh cửa cũng là một ẩn dụ quan trọng về cuộc sống và tính năng hai mặt động của nó, bởi vì cửa đề cập đến những hành động quan trọng mà chất lượng thời gian và không gian mà nó diễn ra phụ thuộc: vào-ra hoặc mở-đóng hoặc đón tiếp-xua ui. Cuối cùng, vì lý do này, cửa hàng có thể mang sản phẩm của một biểu tượng ngay trong bối cảnh tôn giáo, như thể hiện qua tầm quan trọng của nó trong một trong những thời trang mạnh mẽ đời sống của Giáo hội Công giáo, đó là Năm Thánh.

Công việc khám phá ý nghĩa biểu tượng của “cửa thánh” cũng có thể bắt nguồn từ Kinh Thánh. Bởi vì, là cuốn sách vĩ đại về Thiên Chúa ở với con người, Kinh Thánh có rất nhiều cửa, dù đánh dấu ngưỡng cửa nhà hay ngưỡng cửa thành phố, đều đề đến những nội dung thần học rõ ràng. Ở đây, chúng tôi chỉ có thể nhắc lại hai sự kiện Cựu Ước và một từ Tân Ước, những điều giúp chúng tôi xác định những ý nghĩa thần học có thể có của Cửa Năm Thánh.

Sau giấc mơ về Chiếc thang ở trên mặt đất nhưng phần phía trên Chạm tới trời và trên đó các thiên thần của Chúa lên xuống, tổ phụ Giacóp nhận ra rằng nơi mà ông được trải nghiệm về Chúa phải được thánh hiến, do đó biến đổi ý nghĩa thông thường của nó, trở thành một nơi hiện diện của Thiên Chúa, nghĩa là một nơi mà từ đó người ta có thể lên tới Trời Cao: “Nơi này đáng sợ thay! Đây là nhà của Thiên Chúa, là cửa trời, chứ không phải là gì khác” (St 28,17). Cửa nhà Chúa cho phép bước vào một không gian “khác”, nơi Chúa hiện diện, nơi những suy nghĩ trở thành thành “những thị kiến” tiết lộ ý nghĩa của những gì chúng ta đang sống. Như vậy, một cách ẩn, sinh và tử là những cánh cửa từ đó con người bước vào cuộc sống và từ đó con người ra đi, và đối với Kinh Thánh, những cánh cửa này được canh giữ, nghĩa là, chúng không xác định định một cách máy móc đi giữa trước và sau, nhưng như Thánh bay gia, Thiên Chúa, khoái bảo vệ sự sống, “sẽ giữ bạn lúc ra vào lui tới, từ giờ đây cho đến mãi mãi đời” (Tv 121 ,8).

Tuy nhiên, cánh cửa cũng giữ lối đi giữa bên trong và bên ngoài, giữa nhu cầu thuộc về để cảm thấy được bảo vệ và nhu cầu tự làm để giữ kín sức sống. Vì lý do này, cách diễn đạt mang tính thần học sâu sắc nhất về trách nhiệm biểu tượng của cửa là điều mang tầm quan trọng về mặt Kitô học khi Chúa Giêsu đồng nhất cửa với chính Người.

Trong đoạn Tin Mừng Gioan, vừa cảm giác căng thẳng nhưng vừa phức tạp, Chúa Giêsu trước tiên tự nhận mình là mục tử đích thực của đàn chiên, bởi vì không như những nhà lãnh đạo dân gian là băng lãnh vương tử tử, Chúa Giêsu là người duy nhất có thể đi vào chuồng chiên qua cửa, nhưng rồi ngay sau đó, Người tự nhận là cửa chuồng chiên: “Tôi là cửa cho chiên ra vào. Mọi kẻ đến trước tôi đều là kẻ cướp; nhưng chiên đã không nghe họ” (Ga 10,7). Như mọi khi, Chúa Giêsu chỉ tiết lộ căn tính Mêsia của Người cho những ai có khả năng đi vào bên trong bức ảnh, để nắm bắt sức mạnh biểu tượng và tiềm năng của nó để chuyển thành một hiện thực hóa trên thực tế tế: đi qua Người, đàn chiên sẽ có thể ra ngoài mà không sợ hãi để tận hưởng đồng cỏ. Và chính nhờ đi qua Cửa này mà đàn chiên sẽ có thể quay trở lại để được bảo vệ khỏi bầy sói.

Khi Đức Thánh Cha khai sa mạc Năm Thánh Ân Sủng bằng cách bước qua Cửa Thánh vào đêm Giáng sinh, bạn cũng sẽ yêu cầu Giáo hội trở về với Thiên Chúa bằng cách đi qua cánh cửa duy nhất dẫn đến ơn nghiên cứu, cánh cửa đó là mặc khải mà Người Con đã thực hiện về Chúa Cha “Tôi là cửa: Ai qua tôi mà vào thì sẽ được cứu. Người ấy sẽ ra vào và gặp được đồng cỏ” (Ga 10,9).

Nguồn: vaticannews.va/vi