Dù muốn hay không, Kinh thánh đã xác định hình nền sâu xa nền văn minh phương Tây: ngôn ngữ, văn học, luật pháp và tư duy đạo đức. Ngay cả trong thời đại thế tục ngày nay, những dư âm của Kinh thánh vẫn còn sâu trong văn hóa , thường theo những cách mà con người không nhận ra.  

John Barton, một học giả Kinh thánh danh tiếng thuộc Anh giáo và nguyên giáo sư tại Đại học Oxford, đã khám phá ảnh hưởng vững chắc này trong quá trình nghiên cứu học thuật của mình,  A History of the Bible  ( Lịch sử Kinh thánh ) . Tác phẩm của ông đưa ra một cái nhìn mang tính lịch sử và phê bình về việc Kinh thánh đã được đọc, diễn giải và tích hợp vào xã hội qua nhiều thiên niên kỷ như thế nào.

Di sản văn học và ngôn ngữ

Ảnh hưởng của Kinh thánh đối với văn học và ngôn ngữ là rất lớn. Vô số cụm từ — “ thân thể chỉ là da bọc xương  ” ( by the skin of my răng , G 19,20), “ cái dằm trong th â nặc ” ( cái gai đâm vào thịt , 2 Cr 12,7), “ những quyền bính hiện hữu ” ( quyền năng được , Rm 13,1) — bắt nguồn từ Kinh thánh. Đặc biệt, bản Kinh thánh King James đã định hình văn chương tiếng Anh với hương đạt giàu chất thơ và dễ nhớ , ảnh hưởng đến các nhà văn từ Milton, Blake cho đến các tác giả hiện đại như TS Eliot.   

Barton lưu ý rằng ngay cả các nhân vật văn học thế tục như Philip Pullman và Richard Dawkins cũng thừa nhận tầm quan trọng về mặt văn hóa của Kinh thánh, dù họ hoài nghi về các tuyên bố mang tính tôn giáo của Kinh thánh. Những câu chuyện và ẩn dụ trong Kinh thánh — Đavít đối đầu Gôliát, Người Samari nhân lành, Người con hoang dã — đã ăn sâu vào tư duy phương Tây đến khả năng ra ngoài niềm tin tôn giáo. 

Đạo đức, luật pháp và xã hội

Kinh thánh đã cung cấp một bộ quy tắc đạo đức nền tảng , vốn định hình hệ thống luật pháp phương Tây . Barton thảo luận về những giáo huấn luân lý trong Kinh thánh tiếng Do Thái và Tân ước ảnh hưởng đến mọi khía cạnh, từ các luật cấm kẻ giết người và trộm trộm (Xh 20) đến các nguyên tắc về công lý và lòng bác ái ra sao.  

Các lý tưởng dân chủ cũng chịu ảnh hưởng từ Kinh thánh . Các vị ngôn sứ của Israel, những người nói lên sự thật trước quyền lực, đã tạo nên một mô hình ban đầu về trách nhiệm đạo đức của người cầm quyền. Sự nhấn mạnh của Tân ước vào việc quan tâm đến người nghèo và tôn giáo giá sản phẩm của mỗi người đã truyền cảm hứng cho các nhà cải cách xã hội, từ William Wilberforce (người đấu tranh chống chế độ nô lệ) đến Martin Luther King Jr..

Kinh thánh trong nghệ thuật, âm nhạc và văn hóa đại chúng

Nghệ thuật và âm nhạc phương Tây chịu ảnh hưởng sâu sắc từ các chủ đề Kinh Thánh. Thời Phục Hưng đã sản sinh ra những tác phẩm kiệt tác như  David  của Michelangelo và  Ninh Chiến Ly  của Da Vinci. Các nhà soạn nhạc như Bach và Handel đã đưa ra những câu chuyện Kinh thánh trong âm nhạc của họ, với  Đấng cứu thế  (1741) vẫn là một trong những bản oratorio được trình diễn nhiều nhất trong mọi thời đại .   

Ngày hôm nay trong quá trình giải quyết nền tảng, Kinh thánh vẫn là một điểm tham chiếu quan trọng. Hollywood thường xuyên chuyển thể các câu chuyện Kinh thánh thành phim, và văn hóa đại chúng tiếp tục khai thác hình tượng của Kinh thánh. Các nhà quảng cáo sử dụng những hình ảnh như Adam và Eva, cuộc Xuất Hành, hoặc khái niệm về miền đất hứa, cho thấy những câu chuyện này ăn sâu vào ý thức văn hóa đến mức độ nào.  

Ảnh hưởng của Thánh hiện nay

Barton thừa nhận rằng mức độ hiểu biết về Kinh thánh đang suy giảm ở nhiều nơi trong thế giới Tây phương . Tuy nhiên, ông lập luận rằng ảnh hưởng của Kinh thánh chưa hề biến mất — mà chỉ đơn giản là đang thay đổi. Ở Hoa Kỳ , Kinh thánh vẫn tiếp tục được định hình diễn đàn ngôn ngữ chính trị và các xã hội giá trị hơn ở châu Âu . Ngay trong các xã hội phần lớn theo chủ nghĩa thế tục, các nguyên tắc đạo đức và các câu chuyện từ Kinh thánh vẫn là nền tảng cho những cuộc thảo luận về công lý, quyền con người và đạo đức.    

Như chứng minh trong quá trình nghiên cứu của Barton, Kinh thánh không chỉ là một bản văn tôn giáo mà còn là một nền văn hóa hóa. Dù được xem là mặc định thần linh hay một tác phẩm văn học mang tính lịch sử thì ảnh hưởng của Kinh thánh đối với nền văn minh phương Tây là không thể phủ nhận.  

Nt. Anna Ngọc Diệp, OP

Dòng Đa Minh Thánh Tâm

Chuyển từ: aleteia.org (08/03/2025)