An-lê-lu-a / Han-lê-lu-da / Ha-lê-lui-a ?

An-lê-lu-a / Han-lê-lu-da / Ha-lê-lui-a ?

Tiếng An-lê-lu-a / Han-lê-lu-da / Ha-lê-lui-a nghĩa là gì và đọc thế nào ?

Trọng kính cha, 
Chúng con là dân công giáo miền Bắc vào Nam tìm kế sinh nhai... Chúng con đi nhà thờ thấy có một vài điều thắc mắc... tìm hỏi được họ chỉ cho địa chỉ này để hỏi cha, mong cha thương giúp :
Thưa cha : ở ngoài Bắc chúng con nghe đọc và hát : "an-lê-lu-a", nghe quen lắm; còn vào Nam chúng con lại nghe đọc và hát "han-lê-lu-da", nghe lạ lắm... Nếu có thể được xin cha thương giải thích cho chúng con hiểu về : nguồn gốc và ý nghĩa của từ ngữ; cách đọc thế nào cho đúng... Chúng con rất mong cha thương chúng con...
Nguyện xin Thiên Chúa chúc lành cho cha... Chúng con mong chờ những giải thích của cha...
Kinh thư,Phanxicô Phạm Văn Đồng

Anh Đồng thân mến,

Xin trả lời cho anh về nguồn gốc và ý nghĩa của từ allêluia, cũng như cách đọc.

Từ ngữ an-lê-lu-a hay là han-lê-lu-da thì cũng đều là những từ ngữ phiên âm một từ Híp-ri (tiếng Do-thái cổ) – viết từ ngữ đó ra đây bằng các con chữ Híp-ri hẳn cũng không giúp gì –, đọc là halơlu-yah (đọc theo tiếng Việt là halơlu-gia, hay có thể trại ra một tí là halêlu-gia). Halơlu có nghĩa là “anh chị em hãy ca ngợi”, còn yah là từ viết tắt từ yahweh, Đức Chúa.

Từ halơlu-yah được phiên âm ra tiếng Hy-lạp là allêlou-ia, đọc theo tiếng Việt là anlêlu-gia. Cách phiên âm này còn gần với từ Híp-ri gốc vì tách giữa anlêlu và gia. Tiếng La-tinh thì phiên âm ra là alleluia, thì xa từ gốc Híp-ri hơn rồi. Nhưng cả hai từ này đều chỉ có nghĩa khi ta quy về từ Híp-ri ở trên.

Như thế, rõ ràng muốn đọc đúng tiếng gốc thì đọc là ha-lơ-lu—gia. Ở ngoài Bắc quen đọc theo tiếng La-tinh alleluia nên đọc là như anh nói, “an-lê-lu-a”, hoặc tôi nghe còn rõ ra là “an-lê-lui-a”. Trong Nam quen đọc theo cách ký âm của Bản dịch của Nhóm Phiên dịch Các Giờ Kinh Phụng vụ là “Ha-lê-lui-a”, nên có những người lại cố gắng đọc tách cho bằng được con chữ i của âm tiết lui- khỏi con chữ a, đúng y như trên bản in có các dấu gạch - cách vậy. Do đó, nếu đọc được là “han-lê-lu-da" thì lại khá rồi, vì gần bản gốc hơn.

Về chuyện phiên âm và cách đọc, cá nhân tôi muốn đọc là “han-lê-lu-da" hoặc “han-lê-lu-gia". Nhưng rốt cuộc tùy nguyên tắc Đấng Bản Quyền theo: bảo đọc thế nào thì ta theo thế vậy, bởi vì đàng nào thì cũng là một từ ngữ được phiên âm, miễn là ta hiểu từ ngữ đó có nghĩa trong tiếng Híp-ri là “Hãy ca ngợi Đức Chúa” là được.

Để anh tham khảo thêm, xin ghi ra đây cách kiểu ký âm của một số nước trên thế giới:

- Italia   : Alleluia

- Pháp   : Alléluia

- Anh    : Alleluia (hoặc: Halleluiah, Hallelujah)

- Đức, Thụy-điển, Hà-lan: Halleluja (hoặc alleluja)

- Tây-ban-nha: Aleluya

- Bồ-đào-nha: Aleluia.

Trả lời như thế, hy vọng có thể đáp ứng được sự chờ đợi của Anh. Ước mong rằng tiếng an-lê-lu-a / han-lê-lu-da / ha-lê-lui-a / halơlu-gia luôn vang lên trong tâm khảm anh, giúp anh ca ngợi Tình Yêu và Quyền Năng của Thiên Chúa Ba Ngôi bằng lời nói và bằng hành động, nghĩa là bằng trọn cả cuộc đời của anh.
Thân mến.

http://www.kinhthanhvn.org/viewItem.jhtml?itemId=422