Ý NGHĨA SỰ KHÁC BIỆT THỜI ĐIỂM ĐỨC GIÊSU THANH TẨY ĐỀN THỜ

Một cô gái hỏi tôi tại sao tác giả Tin Mừng thứ tư đặt trình thuật Đức Giêsu thanh tẩy Đền thờ vào lúc khởi đầu sứ vụ của Người (x. Ga 2,13-22), trong khi đó các Tin Mừng Nhất Lãm lại đặt sự kiện này vào cuối sứ vụ của Người (x. Mc 11,15-17; Mt 21,12-13; Lc 19,45-46). Bạn nói có cha giải thích rằng vì tác giả muốn dạy chúng ta rằng khởi đầu việc gì thì cần phải thanh tẩy tâm hồn.

Có lẽ chúng ta cần lưu ý rằng mỗi tác giả Tin Mừng viết sách Tin Mừng về Đức Giêsu không phải theo kiểu sơ yếu lý lịch hoặc ký sự của chúng ta hôm nay, nhưng là để chuyển trao những chứng từ đức tin của cộng đoàn về Đức Giêsu. Vì vậy, mỗi vị sẽ nhấn mạnh cái nhìn đức tin về cuộc đời Đức Giêsu, tùy theo nhu cầu và hoàn cảnh cụ thể của cộng đoàn lúc bấy giờ, chữ chuyên môn gọi là cái nhìn thần học được nhận ra bằng phương pháp nghiên cứu biên soạn. Do đó, bốn Tin Mừng là bốn truyền thống đức tin hoặc bốn trường phái thần học của các cộng đoàn tiên khởi về Đức Giêsu. Bốn truyền thống này bổ sung cho nhau, vì mầu nhiệm Đức Giêsu quá phong phú diệu vợi đến nỗi không một truyền thống nào diễn tả đầy đủ được.

Tin Mừng thứ tư quả thật khác các Tin Mừng Nhất Lãm vì cộng đoàn này đang gặp những vấn đề cụ thể khác với hoàn cảnh của ba cộng đoàn trước tác Tin Mừng Nhất Lãm. Đó là bầu khí căng thẳng giữa cộng đoàn với người Do-thái, Kitô giáo non trẻ đang gặp thách đố nặng nề từ Do-thái giáo. Trình thuật thanh tẩy Đền thờ trong Tin Mừng thứ tư cho thấy bầu khí căng thẳng này rõ ràng hơn ba Tin Mừng Nhất Lãm. Đứng trước hoàn cảnh đó, tác giả Tin Mừng thứ tư đã biên soạn các truyền thống về Đức Giêsu sao cho thích hợp với hoàn cảnh họ đang gặp phải với Do-thái giáo, trong số đó là một số thời điểm trong cuộc đời Đức Giêsu, sự kiện thanh tẩy Đền thờ đang xét đây chẳng hạn. Sự biên soạn này cho thấy chủ ý thần học của tác giả: minh chứng vị trí trổi vượt và mới tuyệt đối của con người Đức Giêsu so với Đền thờ (cũng như của Kitô giáo so với Do-thái giáo). Đức Giêsu giờ đây là Đền thờ mới, nơi Thiên Chúa ngự giữa loài người và loài người được gặp Thiên Chúa khi tin vào Đức Giêsu. Vị trí đặc biệt của trình thuật thanh tẩy Đền thờ ở đầu sứ vụ của Đức Giêsu được một tác giả coi như bối cảnh chung để giải thích toàn bộ phần còn lại của Tin Mừng thứ tư.

LM. JM. Hà Ngọc Phú CSsR