5. Kỹ thuật viết bài: Thông tin cốt lõi
Bài này thuộc sự kiện/chuyên đề: Tập hợp kỹ thuật viết bài
Ngoài góc độ bài báo đề cập, còn có một dữ kiện cơ bản nữa làm bài báo thành công: thông tin cốt lõi. Đó là ý tưởng chính của bài báo. Nếu bài báo không được viết xung quanh thông điệp này, việc truền đạt thông tin sẽ thất bại. Để viết bài báo, nhất thiết phải xác định được thông điệp cốt lõi. Tít bài, sapô, mở đầu bài phải làm bật được nó.
1. Thông tin cốt lõi của một sự kiện thời sự
Thông tin chính được tóm tắt trong 6 câu hỏi mà bạn cần giải đáp:
- Ai? Nhận dạng của nhân vật mà bạn nói đến phải đầy đủ: tên, phẩm chất, chức vụ...
Cái gì? Đây là thông tin chủ yếu: Ai làm gì? Cái gì sắp diễn ra? Có chuyện gì? - Ở đâu? Luôn luôn chú ý thông tin đầy đủ. Chỉ nói một sự kiện đã diễn ra ở chỗ này, chỗ kia thì chưa đủ, bạn phải nói chính xác tối đa không gian xảy ra sự kiện: địa chỉ, căn phòng diễn ra một cuộc họp chẳng hạn.
- Khi nào? Ngày, giờ. Ở đây cũng cần chính xác: nói rõ thứ mấy. Ví dụ: thứ ba tuần trước vào lúc 18h30 chứ không phải Tối ngày 18.
- Như thế nào? Là rõ thông tin "việc này diễn ra như thế nào?". Đừng quên thông tin-dịch vụ. Nếu bạn đang nói về một buổi hoà nhạc, hãy nói rõ làm thé nào để đến đó, gửi xe ở đâu, đặt chỗ trước với ai, chương trình hoà nhạc, dàn nhạc...
- Tại sao? Chỉ ra các nguyên nhân của sự kiện.
Ở đây, phải truyền tải một "thông điệp" tới độc giả: thông điệp kết luận của người viết. Trước khi viết, người viết phải suy nghĩ làm thế nào để nổi bật lên thông điệp đó, bằng thông tin, bằng cái mới, cái hấp dẫn và cái chính xác. Chỉ cần liếc qua là độc giả có thể đọc cái mình tìm kiếm.
Đừng ngại liệt kê 6 câu hỏi và trả lời chúng trên giấy, nhất là khi viết một chủ đề phức tạp. Có thể thấy rõ tác dụng của kỹ thuật nêu bật trước thông tin chủ yếu. Người viết sẽ có được những yếu tố thông tin để viết tít, sapô, mở đầu, kết bài, tít xen và chú thích ảnh. Khi đã được cụ thể hoá bằng dàn ý, thứ tự các thông tin phụ thuộc nhiều vào chọn lựa này, chúng ta sẽ phát triển những thông tin mà thông điệp chính chứa đựng.
3. Thực hiện thế nào?
Cách thứ nhất: tưởng tượng bạn phải trao đổi với một đồng nghiệp hoặc người bạn trong vài phút, qua điện thoại chẳng hạn, cốt lõi của sự kiện mà người đó cần biết.
Cách thứ hai: đánh dấu trên giấy những chi tiết quan trọng nhất, sau đó sắp xếp lại theo hai hoặc ba chủ đề hoặc tin.
4. Quy tắc cần nhớ
Viết thông điệp cốt lõi trước khi bắt đầu bài báo, thậm chí trước khi xây dựng dàn ý. Viết thông điệp đó thật súc tích, trong một hoặc hai câu. Khi viết, tìm cách diễn đạt thông điệp đó chính xác nhât, cụ thể nhất. Suy nghĩ chín trong đầu trước khi viết.
5. Tin ngắn
Đây là thể loại ngắn nhất và chắc chắn được đọc nhiều nhất. Vì đẽ đọc nên tin ngắn giúp người ta nắm được một sự viẹt một cách nhanh nhất. 44 từ, gần 300 ký tự: đó chính là tiêu chí. Tin ngắn chỉ dài một đoạn và có thể đọc một hơi. Một hay hai câu là đủ. Không có tít. Những từ đầu tiên là những từ khoá (mang thông tin), đôi khi được in chữ đậm. Chúng giữ vai trò là tít. Dòng đầu tiên thường bắt đầu bằng một ký tự gọi là "con bọ".
Viết một tin ngắn như thế nào? Cần phải lựa chọn thông tin sao cho chỉ giữ lại thông tin chính, cô đọng chúng một cách tối đa bằng cách dùng từ ngữ đơn giản và chính xác. Câu đầu tiên thường súc tích dưới dạng chủ ngữ-động từ-bổ ngữ.
6. Tin sâu
Tin sâu dài hơn tin ngắn. Nó cho phép phát triển một chút thông tin và giải thích thêm (như thế nào, tại sao...). Có thể nhắc lại những sự việc diễn ra trước đó, đưa ra những thông tin về tiểu sử, trích dẫn một số lời phát biểu. Tuy vậy, tin sâu bao giờ cũng chỉ đưa ra một thông tin duy nhất (giống tin ngắn). Ít khi một tin sâu vượt quá 2000 ký tự. Có thể gồm nhiều đoạn: đoạn đầu là tin ngắn. Tin sâu có một tít mang tính thông tin nhưng không có sapô. Nếu dài, nó có thể có tít xen. Tin sâu có kết cấu kim tự tháp ngược.
Trần Trí Dũng
Sưu tầm
<
Fabienne Gerault-ESJ, dịch giả: Nguyễn Thị Vân Anh
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét